Cornwallis Code | కారన్‌వాలీస్ కోడ్ అంటే ఏమిటి?
వారెన్ హేస్టింగ్స్ (క్రీ.శ.1773-1785)
-రాబర్ట్ ైక్లెవ్ బెంగాల్‌లో ప్రవేశపెట్టిన ద్వంద్వ ప్రభుత్వాన్ని 1773లో వారెన్ హేస్టింగ్స్ రద్దు చేశారు.
-ద్వంద్వ ప్రభుత్వం స్థానంలో బెంగాల్, బీహార్, ఒడిశాల్లో వేలం వేసే విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు.
-జిల్లా సూపరిండెంట్ పేరును జిల్లా కలెక్టర్‌గా మార్చారు.
-హేస్టింగ్స్ బెంగాల్ రాజధానిని, ఖజానాను ముర్షిదాబాద్ నుంచి కలకత్తాకు మార్చారు.
-రాష్ట్ర, జిల్లా స్థాయిలో క్రిమినల్ కోర్టులను స్థాపించారు.
-హిందూ న్యాయ చట్టాలను కోడ్ ఆఫ్ హిందూ లా పేరుతో వారన్ హేస్టింగ్స్ క్రోడీకరించారు.
-మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబ్ ముస్లిం న్యాయ చట్టాలను ఫత్వా-ఐ-అలంఘీర్ పేరుతో పర్షియన్ భాషలో క్రోడీకరించగా, వారన్ హేస్టింగ్స్ వాటిని ఆంగ్లంలోకి అనువదించారు.
-క్రీ.శ.1781లో వారెన్ హేస్టింగ్స్ కలకత్తాలో మదర్సా (ముస్లిం విద్యాసంస్థ)ను స్థాపించారు.
-దోపిడీలకు పాల్పడే దిగంబర సన్యాసులను వారన్ హేస్టింగ్స్ అరికట్టారు.
-వారెన్ హేస్టింగ్స్ హయాంలో 3 యుద్ధాలు జరిగాయి. అవి: 1. రోహిల్ ఖండ్ యుద్ధం (1773), 2. మొదటి మరాఠా యుద్ధం (1775-1782), 3. రెండో మైసూర్ యుద్ధం (1780-1784).
-అభిశంసనకు గురైన ఏకైక గవర్నర్ జనరల్ – వారన్ హేస్టింగ్స్.
-వారెన్ హేస్టింగ్స్‌పై వచ్చిన అభియోగాలు: ఎ. కాశీ రాజు చైత్యసింగ్‌ను తొలగించడం, బి. బెంగాల్‌లో ఉన్నత కుటుంబానికి చెందిన నందకుమార్‌కు మరణశిక్ష విధించడం, సి. అయోధ్య బేగంల (వితంతువులు) ఆస్తులను కొల్లగొట్టడం.
-ఏడేండ్ల విచారణ అనంతరం వారన్ హేస్టింగ్స్ నిర్దోషిగా ప్రకటితమయ్యారు.
కారన్‌వాలీస్ (క్రీ.శ.1786-1793)
-కారన్‌వాలీస్ ఆంగ్ల ఉద్యోగుల వేతనాలను పెంచడం ద్వారా ఉద్యోగుల అవినీతిని అరికట్టే ప్రయత్నం చేశారు.
-పన్ను చెల్లింపు విధానంలో వారన్ హేస్టింగ్స్ ప్రవేశపెట్టిన వేలం వేసే విధానాన్ని కారన్‌వాలీస్ రద్దు చేశారు.
-వేలం వేసే విధానం స్థానంలో కారన్‌వాలీస్ 1793లో శాశ్వత భూమి శిస్తు నిర్ణయ పద్ధతి అనే నూతన రెవెన్యూ విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టారు.
-శాశ్వత భూమి శిస్తు నిర్ణయ పద్ధతిలో జమీందారులు శిస్తు వసూలు చేస్తారు. ఈ విధానం ఇంగ్లండ్‌లో ఫ్యూడలిజాన్ని పోలి ఉంటుంది.
-భారతీయ కోర్టుల్లో ఇంగ్లిష్ న్యాయశాస్త్రం ప్రకారం విచారణ జరిపే పద్ధతిని కారన్‌వాలీస్ ప్రవేశపెట్టారు.
-భారతీయ న్యాయవ్యవస్థలో కారన్‌వాలీస్ అమలు చేసిన న్యాయ సంస్కరణలను కారన్‌వాలీస్ కోడ్ అంటారు.
-కారన్‌వాలీస్ అంగ విచ్ఛేదన లాంటి శిక్షలను రద్దుచేసి కారాగార శిక్షలను విధించారు.
-కలెక్టర్లకుగల న్యాయాధికారాలను కారన్‌వాలీస్ రద్దుచేశారు.
-అనాదిగా కొనసాగుతున్న పంచాయతీ న్యాయస్థానాలను కూడా కారన్‌వాలీస్ రద్దుచేశారు.
-కింది స్థాయిలో మున్సిఫ్ కోర్టులను ఏర్పాటు చేసిన కారన్‌వాలీస్.. భారతీయులను న్యాయాధికారులుగా నియమించారు.
-కారన్‌వాలీస్ నాలుగు సంచార న్యాయస్థానాలు/సర్క్యూట్ కోర్టులను ఏర్పాటు చేశారు. అవి: 1. కలకత్తా, 2. ఢాకా, 3. పాట్నా, 4. ముషీరాబాద్ కోర్టులు.
-కారన్‌వాలీస్ కాలంలో చార్టర్ చట్టాల్లో మొదటిదైన 1793-చార్టర్ చట్టం అమల్లోకి వచ్చింది.
-దేశంలో తొలిసారిగా సివిల్ సర్వీస్ వ్యవస్థను కారన్‌వాలీస్ ప్రవేశపెట్టారు.
-ఆధునిక పోలీస్ వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేసిన కారన్‌వాలీస్.. ప్రతి 29 కిలోమీటర్లకు ఒక పోలీస్ స్టేషన్‌ను నెలకొల్పారు. ఈ పోలీస్ స్టేషన్‌లను ఠాణాలు అని పిలిచేవారు.
-ఠాణాల అధికారిని దరోగా అనేవారు. కారన్‌వాలీస్ ప్రతి జిల్లాకు ఒక సూపరింటెండెంట్ ఆఫ్ పోలీస్‌ను నియమించారు.
-కారన్‌వాలీస్ చేసిన ఏకైక యుద్ధం- మూడో మైసూరు యుద్ధం.
-హైదరాబాద్ నిజాం, మహారాష్ర్టులతో కలిసి త్రైపాక్షిక కూటమిని ఏర్పర్చిన కారన్‌వాలీస్.. మూడో మైసూరు యుద్ధంలో మైసూరు పాలకుడు టిప్పు సుల్తాన్‌ను ఓడించారు.
-1792లో శ్రీరంగపట్నం సంధితో మూడో మైసూరు యుద్ధం ముగిసింది.
-కారన్‌వాలీస్ 1788లో హైదరాబాద్ పాలకుడు నిజాం అలీఖాన్ నుంచి గుంటూరు ప్రాంతాన్ని పొందారు.
