అతిపెద్ద పత్రంగల మొక్క ఏదో తెలుసా?

పత్రం (Leaf) అనేది కాండం, శాఖలపై పార్శంగా ఏర్పడే బల్లపరుపుగా ఉండే నిర్మాణం.
అతిపెద్ద పత్రం- విక్టోరియా రిజాయా, విక్టోరియా అమోజొనికా (15-18మీటర్లు)
పత్రపీఠం-కాండానికి పత్రం పత్రపీఠం ద్వారా అతుక్కుని ఉంటుంది.
-పత్రపీఠం ఇరువైపులా చిన్న పత్రాలు లాంటి పత్రపుచ్చాలు( stipules) ఉంటాయి.
-ఏకదళబీజ మొక్కలలో పత్రపీఠం విస్తరించి కాండాన్ని పాక్షికంగా/పూర్తిగా ఒక ఒరలా చుట్టుకొని ఉంటుంది.
-కొన్ని లెగ్యుమినేసి కుటుంబానికి చెందిన మొక్కలలో పత్రపీఠం ఉబ్బిఉంటుంది. దీన్ని తల్పం లాంటి (pulvinus) పత్రపీఠం అంటారు.

పత్రవృంతం
-పత్రపీఠం నుంచి పత్రదళానికి మధ్యగల నిర్మాణాన్ని పత్రవృంతం అంటారు.
-ఇది పత్రదళానికి కాంతి సోకేలా, పత్రదళాన్ని గాలిలో ఊడే లా చేస్తుంది. దీనివల్ల పత్రం చల్లపరచబడి పత్ర ఉపరితలానికి స్వచ్చమైన గాలి చేరుతుంది.

పత్రదళం
-పత్రవృంతం చివరన ఈనెలు (venis), పిల్లఈనెలు ( veinlets) కలిగిన ఆకుపచ్చని భాగాన్ని పత్రదళం అంటారు.
-సాధారణంగా పత్రదళం మధ్య ఉండే ప్రధానమైన ఈనెను నడిమిఈనె (midrib) అంటారు.
-ఈనెలు పత్రదళానికి పటుత్వాన్ని కలుగజేస్తూ నీరు, ఖనిజాలు, పోషకపదార్థాల రవాణాకు మార్గాలుగా ఉంటాయి.
-పత్రదళంలో పత్రరంధ్రాలు ఉంటాయి. పై భాగంలో తక్కువ పత్రరంధ్రాలు, కింది భాగంలో ఎక్కువ పత్రరంధ్రాలు ఉంటాయి. వీటిని ఆవరించి మూత్రపిండ ఆకారంలోగల రక్షక కణాలు ఉంటాయి.

ఈనెల వ్యాపనం
-పత్రదళంలో ఈనెలు (పత్రంలో ఉండే గీతల వంటి నిర్మాణాలు) పిల్లఈనెలు అమరిఉండే విధానాన్ని వ్యాపనం (venation) అంటారు. ఇది రెండు రకాలుగా ఉంటుంది. అవి..
-జాలాకార ఈనెల వ్యాపనం (Reticulate venation)
-సమాంతర ఈనెల వ్యాపనం (Parallel venation)

జాలాకార ఈనెల వ్యాపనం
-పిల్ల ఈనెలు వలలాగా ఏర్పడితే దాన్ని జాలాకార ఈనెల వ్యాపనం అంటారు.
ఉదా: ద్విదళబీజ పత్రాలు జాలాకార ఈనెల వ్యాపనాన్ని కలిగి ఉంటాయి.

సమాంతర ఈనెల వ్యాపనం
-పత్రదళంలో ఈనెలు ఒకదానికొకటి సమాంతరంగా అమరిఉంటే దాన్ని సమాంతర ఈనెల వ్యాపనం అంటారు.
ఉదా: అనేక ఏకదళ బీజ పత్రాలు సమాంతర ఈనెల వ్యాపనాన్ని కలిగి ఉంటాయి.

ఈనెల విధి
-ఈనెలు పత్రదళానికి పటుత్వాన్ని కలుగజేస్తాయి.
-ఈనెలు నోరు, ఖనిజాలు, పోషకపదార్థాల రవాణాకు మార్గాలుగా ఉంటాయి.

పత్రవిన్యాసం
-కాండంపైన/ శాఖలపైన పత్రాలు అమరి ఉండే విధానాన్ని పత్రవిన్యాసం (phyllotaxy) అంటారు.
-ఈనెలు నీరు, ఖనిజాలు, పోషకపదార్థాల రవాణకు మార్గాలుగా ఉంటాయి.

పత్రవిన్యాసం -కాండంపైన/ శాఖలపైన పత్రాలు అమరి ఉండే విధానాన్ని పత్రవిన్యాసం (phyllotaxy) అంటారు.
-ఇది మూడు రకాలుగా ఉంటుంది. అవి
-ఏకాంతర పత్రవిన్యాసం (alternate phyllotaxy)
-అభిముఖ పత్రవిన్యాసం (opposite phyllotaxy)
-చక్రీయ పత్రవిన్యాసం (whorled hyllotaxy)

ఏకాంతర పత్రవిన్యాసం
-పత్రకణుపు వద్ద ఒకే పత్రం ఏకాంతరంగా ఏర్పడితే దానిని ఏకాంతర పత్రవిన్యాసం అంటారు.
ఉదా: మందార (హైబిస్కస్ రోజాసైనెన్సిస్)
ఆవ (mustard), సూర్యకాంతం (sunflower)

అభిముఖ పత్రవిన్యాసం
-ప్రతి కణుపు వద్ద రెండు పత్రాలు ఏర్పడి ఎదురెదురుగా అమరి ఉంటే దానిని అభిముఖ పత్రవిన్యాసం అంటారు.
ఉదా: జిల్లేడు (కెలోట్రాపిస్)
జామ (guava)

చక్రీయ పత్రవిన్యాసం
-ప్రతికణుపు వద్ద రెండు కంటే ఎక్కువ పత్రాలు ఏర్పడి వలయంగా అమరి ఉంటే దానిని చక్రీయ పత్రవిన్యాసం అంటారు.
ఉదా: గన్నేరు (నీరియం), ఆల్‌స్టోనియా (alastonia)

పత్ర రూపాంతరాలు (modifications of leaves)
-కిరణజన్య సంయోగక్రియ గాక వివిధ రకాలు విధులను నిర్వర్తించడానికి పత్రంలో కలిగే మార్పులను పత్రరూపాంతరాలు అంటారు.
-పత్రరూపాంతరాలు కింది రకాలుగా ఉంటాయి.

a. నులితీగలు (tenderils)
-మొక్క ఎగబాకడం కోసం పత్రాలు సన్నని పొడవైన నిర్మాణాలుగా రూపాంతరం చెందుతాయి.
ఉదా: బఠాని(pea)

b. కంటకాలు (spines)
-మొక్కలో బాష్పోత్సేకాన్ని( transpiration) తగ్గించడానికి, మొక్కకు రక్షణ కోసం పత్రాలు దృఢమైన కంటకాలు రూపాంతరం చెందుతాయి.
ఉదా: ఒపన్షియ

c. కండగల పత్రాలు (fleshy leaves)
-కొన్ని మొక్కలలో ఆహార పదార్ధాలను నిలువచేయడానికి పత్రాలు కండగల పత్రాలుగా రూపాంతరం చెందుతాయి.
ఉదా: నీరుల్లి (onian), వెల్లుల్లి (garlic)

d. ప్రభాసనాలు (phyllodes)
-కొన్ని మొక్కలలో పిచ్చాకార సంయుక్త పత్రంలో గల పత్రకాలు చిన్నవిగా ఉండి లేత దశలోనే రాలిపోతాయి. ఈ మొక్కలలో పత్రవృంతాలు విస్తరించి, ఆకుపచ్చగా మారి ఆహారపదార్థాలను తయారుచేస్తాయి. (కిరణజన్య సంయోగక్రియను జరుపుతాయి) వీటినే ప్రభాసనాలు అంటారు.
ఉదా: ఆస్ట్రేలియా తుమ్మ( ఆస్ట్రేలియా అకేసియా)

e. కీటకాహార ( బోను) మాంసాహార పత్రాలు
-కొన్ని మొక్కలలో పత్రాలు నత్రజని సంబంధ పదార్థాల కోసం రూపాంతరం చెంది కీటకాలను బంధిస్తాయి. వీటినే కీటకాహార మాంసాహార పత్రాలు (Insectivorous/ carnivorous/leaves) అంటారు.
ఉదా: డయోనియా-venusfly Trap
నెఫంథిస్- కూజా మొక్క (pitcher plant)
యుట్రిక్యులేరియా- Bladder wort
డ్రాసిరా- Sundew plant

f. ప్రత్యుత్పత్తి పత్రాలు (Reproduction leaves)
-కొన్ని మొక్కలు శాఖీయ వ్యాప్తిలో (vegetatine propagation) తోడ్పడటం కోసం వాటి పత్రపు అంచుల్లో గల గుంటల్లో ఏర్పడ్డ పత్రోపరిస్థిత మొగ్గలు (epiphyllousbuds) పత్రం నుంచి విడిపోయి అబ్బురపు వేర్లను ఏర్పరచుకొని స్వత్రంత్ర మొక్కలుగా వృద్ధిచెందుతాయి.
ఉదా: బ్రయోఫిల్లం (రణపాల)

పత్రం విధులు (Functions of Leaf)

-కిరణజన్యసంయోగ క్రియ జరుపడం.
-పత్రరంధ్రాల ద్వారా వాయువుల మార్పిడి జరుపడం.
-పత్రరంధ్రాల ద్వారా భాష్పోత్సేకం జరుపడం.
గమనిక: పత్రరంధ్రాల ద్వారా నీరు ఆవిరి రూపంలో కోల్పోవడాన్ని బాష్పోత్సేకమని, బిందువుల రూపంలో కోల్పోవడాన్ని బిందుస్రావమని (గట్టేషన్) అంటారు.