Current Affairs- IPL 2023 Special | ఏటేటా ఐపీఎల్‌ ఆట.. ఫుల్‌ క్రేజ్‌ ఈ ఏట

ఇండియ‌న్ ప్రీమియ‌ర్ లీగ్ – 2023 (IPL)

• ఇది 16వ సీజన్‌. దీన్ని స్పాన్సర్‌షిప్‌ కారణంగా ‘టాటా ఐపీఎల్‌’ అని పిలుస్తారు.
• టీ-20 పద్ధతిలో భారత క్రికెట్‌ నియంత్రణ మండలి (బీసీసీఐ) 2023 మార్చి 31 నుంచి మే 29 వరకు నిర్వహించింది.
• ప్రస్తుత ఐపీఎల్‌ చైర్మన్‌ అరుణ్‌సింగ్‌ దుమాల్‌.
• ఈ సీజన్‌లో పాల్గొన్న జట్ల సంఖ్య-10. ఆడిన మొత్తం మ్యాచ్‌ల సంఖ్య-74.
• ఈ సీజన్‌లో పాల్గొన్న జట్లను రెండు గ్రూపులుగా (గ్రూప్‌-ఎ, గ్రూప్‌-బి) విభజించారు.
• గ్రూప్‌-ఎ లో ముంబయి ఇండియన్స్‌, కోల్‌కతా నైట్‌ రైడర్స్‌, రాజస్థాన్‌ రాయల్స్‌, ఢిల్లీ క్యాపిటల్స్‌, లక్నో సూపర్‌ జెయింట్స్‌ జట్లు ఉన్నాయి.
• గ్రూప్‌-బి లో చెన్నై సూపర్‌ కింగ్స్‌, సన్‌రైజర్స్‌ హైదరాబాద్‌, గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌, రాయల్‌ చాలెంజర్స్‌ బెంగళూరు, పంజాబ్‌ కింగ్స్‌ జట్లు ఉన్నాయి.
• ఒక్కొక్క జట్టు లీగ్‌ దశలో 14 మ్యాచ్‌లు ఆడింది. ఓ గ్రూప్‌లోని ఒక జట్టు, రెండో గ్రూపులోని ఐదు జట్లతోనూ రెండేసి మ్యాచ్‌లు ఆడింది. అలాగే తమ గ్రూప్‌లోని నాలుగు జట్లతో ఒక్కో మ్యాచ్‌ ఆడింది.
• కరోనా కారణంగా 2020లో ఐపీఎల్‌ పూర్తిగా యూఏఈలో జరిగింది.
• 2021 సీజన్‌ సగం మ్యాచ్‌లు భారత్‌లో, సగం మ్యాచ్‌లు యూఏఈలో జరిగాయి.
• 2022లో 15వ సీజన్‌ ముంబై, పుణె, కోల్‌కతా, అహ్మదాబాద్‌లో మాత్రమే నిర్వహించారు.
• 2023 సీజన్‌ మొత్తం 12 వేదికల్లో నిర్వహించారు. ఇందులో 10 జట్లు పేరుతో ఉన్న నగరాలు కాగా, కొత్తగా రెండు నగరాలు ఐపీఎల్‌కు ఆతిథ్యం ఇచ్చాయి.
  అవి గువాహటి, ధర్మశాల.
• గువాహటి నగరం ఐపీఎల్‌కు ఆతిథ్యం ఇవ్వడం ఇదే తొలిసారి. ధర్మశాల 10 సంవత్సరాల తర్వాత ఐపీఎల్‌ను నిర్వహించింది.
  ఈ సీజన్‌లో కొత్తగా ప్రవేశపెట్టిన మార్పులు
• బౌలర్‌ బంతి వేసేటప్పుడు ఫీల్డర్‌ లేదా వికెట్‌ కీపర్‌ దురుద్దేశ పూర్వకంగా కదిలితే ఆ బంతిని డెడ్‌ బాల్‌గా ప్రకటించి బ్యాటింగ్‌ జట్టుకు అదనంగా ఐదు పరుగులు ఇస్తారు.
• నిర్ణీత సమయంలోగా ఫీల్డింగ్‌ జట్టు 20 ఓవర్లు పూర్తి చేయకపోతే (90 నిమిషాలు) 30 గజాల వలయం బయట నలుగురు
  ఫీల్డర్లకే అనుమతిస్తారు.
• టాస్‌ వేసిన తర్వాత తుది జట్టును ప్రకటించాలి. దీని వల్ల టాస్‌ ప్రాధాన్యం తగ్గించవచ్చు. పరిస్థితులకు తగినట్లు జట్టును ఎంచుకోవచ్చు.
• ఈ సీజన్‌లో వైడ్‌ బాల్‌, నోబాల్‌ లపై అంపైర్లు తీసుకొనే నిర్ణయాన్ని సమీక్ష కోరవచ్చు. ఇది 2023 మహిళల ఐపీఎల్‌లో తొలిసారి వాడారు.
• మ్యాచ్‌లను రసవత్తరంగా మార్చేందుకు ‘ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌’ నిబంధన ప్రతిపాదించారు. మ్యాచ్‌ కోసం ప్రతీ జట్టు 11 మంది ఆటగాళ్లతో పాటు నలుగురు సబ్‌స్టిట్యూట్‌లను ప్రకటించాలి. ఆ నలుగురిలో నుంచే ఒకరిని ఇంపాక్ట్‌ ఆటగాడిగా ఆడించొచ్చు.
• తుది 11 మందిలో విదేశీ ఆటగాళ్లు నలుగురి కంటే తక్కువ ఉంటే ఇంపాక్ట్‌ ఆటగాడిగా కచ్చితంగా భారత క్రికెటర్‌నే
  ఎంచుకోవాలి.
• ఒక ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌ కోసం మ్యాచ్‌ మధ్యలో వెళ్లిన ప్లేయర్‌ ఇంకా ఆ మ్యాచ్‌లో కొనసాగే అవకాశం ఉండదు.
• ఒక ఇన్నింగ్స్‌ ముగిశాక లేదా ఓవర్‌ పూర్తయ్యాక లేదా వికెట్‌ పడ్డాక లేదా ఓ బ్యాటర్‌ వెళ్లాక ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌ మైదానంలోకి రావాలి.
• ఒక బౌలర్‌ రెండు ఓవర్లు వేసిన తర్వాత అతని స్థానంలో ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌ వస్తే అతను తన కోటా నాలుగు ఓవర్లు బౌలింగ్‌ చేయవచ్చు.
• ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌ అనేది బిగ్‌బాస్‌ లీగ్‌లోని ఎక్స్‌ఫ్యాక్టర్‌ ప్లేయర్‌ వలే ఉంటుంది.
• ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌ను బీసీసీఐ తొలిసారి సయ్యద్‌ ముస్తాక్‌ అలీ ట్రోఫీ-2022లో ఉపయోగించింది. దీనిలో ఢిల్లీ జట్టు హృతిక్‌
• షోకీన్‌ మణిపూర్‌ జట్టుతో జరిగిన మ్యాచ్‌లో దేశంలో తొలిసారిగా ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌గా నిలిచాడు.
• 16వ సీజన్‌ ఐపీఎల్‌లో తొలి ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌-తుషార్‌ దేశ్‌పాండే
• తుషార్‌ దేశ్‌పాండే చెన్నై సూపర్‌ కింగ్స్‌ జట్టు సభ్యుడు. ఇతడు అంబటి రాయుడు స్థానంలో ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌గా గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌తో జరిగిన మ్యాచ్‌లో మార్చి 31న దిగాడు.
• రెండో ఇంపాక్ట్‌ ప్లేయర్‌గా సాయి సుదర్శన్‌ (గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌) కేన్‌ విలియమ్సన్‌ స్థానంలో ఆడాడు.
• 16వ సీజన్‌ ఐపీఎల్‌ గుజరాత్‌లోని అహ్మదాబాద్‌లోని నరేంద్రమోదీ స్టేడియంలో ప్రారంభోత్సవం నిర్వహించగా ప్రముఖ గాయకుడు అర్జిత్‌ సింగ్‌ ప్రదర్శన ఆకట్టుకోగా తమన్నా, రష్మికా మందన్న డ్యాన్స్‌లతో అలరించారు.
• తొలి మ్యాచ్‌లో చైన్నై సూపర్‌కింగ్స్‌, గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ మధ్య అహ్మదాబాద్‌లో జరిగింది. గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ ఐదు వికెట్ల తేడాతో చెన్నైపై గెలిచింది.
  2023 ఐపీఎల్‌ హైలెట్స్‌
• ఈ సీజన్‌లో తొలి హ్యాట్రిక్‌ వికెట్స్‌ తీసినది రషీద్‌ ఖాన్‌ (గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌). ఈ హ్యాట్రిక్‌ను కోల్‌కతా నైట్‌ రైడర్స్‌ జట్టుపై ఏప్రిల్‌ 9న సాధించాడు. వరుసగా ఆండ్రూ రస్సెల్‌, సునీల్‌ నరైన్‌, శార్దూల్‌ ఠాకూర్‌ వికెట్లు తీశాడు.
• అతి తక్కువ మ్యాచ్‌లు ఆడి అత్యంత వేగంగా 100 ఐపీఎల్‌ వికెట్లు తీసిన బౌలర్‌గా పంజాబ్‌ కింగ్స్‌ ఆటగాడు రబాడ నిలిచాడు. ఈ ఘనత 64 ఐపీఎల్‌ మ్యాచ్‌ల్లో సాధించాడు. గతంలో ఈ రికార్డు లసిత్‌ మలింగ పేరిట ఉండేది. మలింగ తన 100వ వికెట్‌ను 2013లో తన 70వ మ్యాచ్‌లో తీశాడు.
• మే 11న ఐపీఎల్‌ చరిత్రలో అత్యంత వేగవంతమైన అర్ధసెంచరీని రాజస్థాన్‌ రాయల్స్‌ ఆటగాడు యశస్వీ జైస్వాల్‌ నమోదు చేశాడు. కోల్‌కతాలోని ఈడెన్‌ గార్డెన్స్‌ స్టేడియంలో కోల్‌కతా నైట్‌ రైడర్స్‌తో జరిగిన మ్యాచ్‌లో కేవలం 13 బంతుల్లో ఈ ఘనత సాధించాడు.
• గతంలో ఈ రికార్డు ఇద్దరు బ్యాటర్లు కేఎల్‌ రాహుల్‌, పాట్‌ కమిన్స్‌ పేరిట సంయుక్తంగా ఉంది. వీరిద్దరు 14 బంతుల్లో వేగవంతమైన అర్ధసెంచరీ నమోదు చేశారు. కేఎల్‌ రాహుల్‌ ఈ ఘనతను 2018లో, పాట్‌ కమిన్స్‌ 2022లో నమోదు చేశారు.
• మే 15న అహ్మదాబాద్‌లోని నరేంద్ర మోదీ స్టేడియంలో జరిగిన మ్యాచ్‌లో గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌, సన్‌రైజర్స్‌ హైదరాబాద్‌ను ఓడించి ప్లే ఆఫ్‌కు చేరింది.
• ప్లే ఆఫ్‌కు చేరిన తొలి జట్టు గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ కాగా, రెండో జట్టు చెన్నై సూపర్‌ కింగ్స్‌. మూడు, నాలుగు జట్లు లక్నో సూపర్‌ జెయింట్స్‌, ముంబయి ఇండియన్స్‌.
• క్వాలిఫయర్‌-1 మ్యాచ్‌ చెన్నైలోని చిదంబరం స్టేడియంలో చెన్నై సూపర్‌ కింగ్స్‌, గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ మధ్య జరగగా గుజరాత్‌ను చెన్నై ఓడించి ఫైనల్‌కు చేరింది. చెన్నై ఫైనల్‌కు చేరడం ఇది పదోసారి.
• ఎలిమినేటర్‌ మ్యాచ్‌లో ముంబయి ఇండియన్స్‌ లక్నో సూపర్‌ జెయింట్స్‌ను ఓడించి క్వాలిఫయిర్‌-2కు వెళ్లింది.
• క్వాలిఫయర్‌-2 మ్యాచ్‌లో మంబయి, గుజరాత్‌ జట్లు ఆడగా గుజరాత్‌ ముంబయిని ఓడించి ఫైనల్‌కు చేరింది. గుజరాత్‌ ఫైనల్‌కు చేరడం ఇది వరుసగా రెండోసారి.
• ఐపీఎల్‌ ఫైనల్‌ మే 28న అహ్మదాబాద్‌లో ఉండగా వర్షం కారణంగా రద్దయి మరుసటి రోజు అక్కడే నిర్వహించారు.
• ఫైనల్‌లో చెన్నై, గుజరాత్‌ జట్లు తలపడగా చెన్నై జట్టు విజేతగా నిలిచింది.
• గుజరాత్‌ చేసిన 214 పరుగులు ఇప్పటి వరకు ఐపీఎల్‌ ఫైనల్‌లో అత్యధికం.
• అత్యధిక పరుగులు చేసినది- శుభ్‌మన్‌ గిల్‌ (890) 17 మ్యాచ్‌లు (జీటీ)
• అత్యధిక వికెట్లు తీసినది- మహ్మద్‌ షమీ (28) 17 మ్యాచ్‌లు (జీటీ)
• ఈ సీజన్‌లో అత్యధికంగా 12 సెంచరీలు నమోదయ్యాయి. శుభ్‌మన్‌ గిల్‌ 3, విరాట్‌ కోహ్లీ 2 సెంచరీలు చేశారు.
• ఈ సీజన్‌లో నమోదైన సిక్సర్లు-1124. గతంలో ఈ రికార్డు 2022లో 1062 సిక్సర్లతో ఉండేది.
• మే 22న చెన్నై సూపర్‌ కింగ్స్‌, గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ జట్ల మధ్య జరిగిన తొలి క్వాలిఫయర్‌ మ్యాచ్‌ సందర్భంగా బీసీసీఐ ‘గ్రీన్‌ ఇనీషియేటివ్‌’ను ప్రకటించింది.
• రాయల్‌ చాలెంజర్స్‌ బెంగళూరు ఆటగాడు విరాట్‌ కోహ్లీ మే 6న ఐపీఎల్‌ చరిత్రలో 7000 పరుగులు చేసిన తొలి
  ఆటగాడిగా రికార్డు సృష్టించాడు.
• రాజస్థాన్‌ రాయల్స్‌ జట్టు బౌలర్‌ యజువేంద్ర చాహల్‌ ఐపీఎల్‌ చరిత్రలో అత్యధిక వికెట్లు (184) తీసిన బౌలర్‌గా రికార్డు సృష్టించాడు. గతంలో ఈ రికార్డు డ్వేన్‌ బ్రావో (183) పేరిట ఉంది.
• బెంగళూరుతో జరిగిన మ్యాచ్‌లో రాజస్థాన్‌ రాయల్స్‌ ఆటగాడు రవిచంద్రన్‌ అశ్విన్‌ డైమండ్‌ డకౌట్‌ అయ్యాడు. డైమండ్‌ డకౌట్‌ అంటే బ్యాట్స్‌మెన్‌ ఒక బంతిని కూడా ఎదుర్కోకుండా సున్నా పరుగులకు రనౌట్‌ అవడం.
• ఈ సీజన్‌లో 1000వ సిక్స్‌ కొట్టిన ఆటగాడు కాన్వే (చెన్నై)
• ఐపీఎల్‌ విజేత జట్టుకు ప్రదానం చేసే ట్రోఫీపై ‘యత్ర ప్రతిభా అవసర్‌ ప్రాప్నోతి’ అని సంస్కృతంలో రాసి ఉంటుంది. అంటే ‘Where Talent Meets Opportunity’ అని అర్థం.
• ఈ సీజన్‌ ఫైనల్‌ కెప్టెన్‌ ధోనీకి 250వ మ్యాచ్‌. కెప్టెన్‌గా 10వ ఫైనల్‌ మ్యాచ్‌.
• మే 21న ముంబైతో జరిగిన మ్యాచ్‌ లో సన్‌రైజర్స్‌ ఆల్‌రౌండర్‌ విశ్రాంత్‌ శర్మ 47 బంతుల్లో 69 పరుగులు చేశాడు. తన తొలి ఐపీఎల్‌ మ్యాచ్‌లో అత్యధిక పరుగులు చేసిన భారతీయ బ్యాటర్‌గా నిలిచాడు.
• మే 21న విరాట్‌ కోహ్లీ గుజరాత్‌తో జరిగిన మ్యాచ్‌లో సెంచరీ (101) చేశాడు. ఐపీఎల్‌ చరిత్రలో ఏడు సెంచరీలు చేసిన ఆటగాడిగా రికార్డు సృష్టించాడు. గతంలో ఈ రికార్డు క్రిస్‌ గేల్‌ (6) పేరిట ఉంది.
• చెన్నై జట్టు రూ.20 కోట్లు, రన్నరప్‌ గుజరాత్‌ రూ.12.5 కోట్లు ప్రైజ్‌మనీ పొందాయి.
• ఫైనల్‌ మ్యాచ్‌లో ప్లేయర్‌ ఆఫ్‌ ది మ్యాచ్‌ – కాన్వే (చెన్నై)
• క్యాచ్‌ ఆఫ్‌ ది మ్యాచ్‌- ఎంఎస్‌ ధోనీ
• ఎలక్ట్రిక్‌ స్ట్రైకర్‌ ఆఫ్‌ ది మ్యాచ్‌- అజింక్య రహానే
• అత్యధిక మెయిడిన్‌ ఓవర్లు వేసిన బౌలర్‌- ట్రెంట్‌ బౌల్ట్‌ (ఆర్‌ఆర్‌)
• అత్యధిక డాట్‌ బాల్స్‌ వేసిన బౌలర్‌ – మహ్మద్‌ షమీ (జీటీ) (193)
• ఉత్తమ బౌలింగ్‌ ప్రదర్శన – ఆకాశ్‌ మధ్వాల్‌ (ఎంఐ). 3.3 ఓవర్లలో 5 పరుగులు ఇచ్చి 5 వికెట్లు తీశాడు.
• హ్యాట్రిక్‌ వికెట్లు తీసిన ఏకైక బౌలర్‌ – రషీద్‌ఖాన్‌ (జీటీ)
• Upstox అత్యధిక విలువైన ఆటగాడు అవార్డు- శుభ్‌మన్‌ గిల్‌ (343 పాయింట్లు)
• Paytm ఫెయిర్‌ ప్లే అవార్డు- గుజరాత్‌ టైటాన్స్‌ (173 పాయింట్లు)
• పిచ్‌, గ్రౌండ్‌ అవార్డు- వాంఖడే స్టేడియం, ముంబై (50 లక్షలు), ఈడెన్‌ గార్డెన్స్‌, కోల్‌కతా (50 లక్షలు)

గ్రీన్‌ ఇనీషియేటివ్‌

• బీసీసీఐ టాటా గ్రూప్‌ సంయుక్తంగా దీన్ని అమలు చేయనున్నాయి.
• క్వాలిఫయిర్‌-1 మ్యాచ్‌ నుంచి ఫైనల్‌ మ్యాచ్‌ వరకు జరిగే ప్రతి మ్యాచ్‌లోనూ వచ్చే డాట్‌బాల్‌కు 500 మొక్కలను దేశవ్యాప్తంగా దీనిలో భాగంగా నాటుతారు.
• అందుకోసమే బౌలర్‌ బంతిని వేసేటప్పుడు ఆ బంతికి బ్యాట్స్‌మెన్‌ ఎలాంటి పరుగులు తీయకపోతే అక్కడ ఒక చెట్టు బొమ్మ చూపించారు.
• ఫైనల్‌ ముందు మ్యాచ్‌ వరకు మొత్తం 1,24,000 మొక్కలు నాటారు.

తాన్న రవి
ఫ్యాకల్టీ
ఏకేఆర్‌ స్టడీసర్కిల్‌
వికారాబాద్‌