గమ్యం-ఉద్దేశం-లక్ష్యం-స్పష్టీకరణలు

బయాలజీ మెథడ్ ఉద్దేశాలు
1. ప్రకృతిలోని సమానత్వాన్ని, సౌందర్యాన్ని అర్థం చేసుకోవడమే విద్య/జీవశాస్త్ర అంతిమ ఉద్దేశం.
-ఉద్దేశం బోధనకు దిశా నిర్దేశం చేస్తుంది.
-ఉద్దేశాలు దీర్ఘకాలంలో సాధించేవి.
-సాధారణంగా ఉద్దేశాలు – గమ్యాలు – లక్ష్యాలను విద్యారంగంలో పర్యాయపదాలుగా వాడుతారు.
-ఉద్దేశాలకు మూలం జీవశాస్త్రంలో ఇమిడి ఉన్న విలువలే.

నిర్వచనాలు
-మన కళ్ల ముందు కనిపిస్తూ మనం చేసే ప్రతి కృత్యానికి దిశా నిర్దేశం సూచిస్తూ గమ్యాన్ని చేరుకోవడానికి ఉపయోగపడేది ఉద్దేశం – జాన్ డ్యూయి
-మన జయాపజయాన్ని మాపనం చేసే సాధనమే ఉద్దేశం
– జాన్ డ్యూయి
-11-16 ఏండ్ల మధ్య వయస్సు విద్యార్థులకు ఉద్దేశాలు, విలువలు చెప్పడం అవసరం.

ప్రాముఖ్యత
-గమ్యం నుంచి ఉద్దేశం, ఉద్దేశం నుంచి లక్ష్యం, లక్ష్యం నుంచి స్పష్టీకరణలు ఉద్భవిస్తాయి
– యునెస్కో, హ్యాండ్‌బుక్ ఫర్ సైన్స్ టీచర్స్
గమ్యం – ఉద్దేశం – లక్ష్యం – స్పష్టీకరణం
-విద్యావ్యవస్థలో విజ్ఞానశాస్త్రం – విజ్ఞానశాస్త్ర బోధన ఉద్దేశాలు – కోర్ లక్ష్యాలు – పాఠం లక్ష్యాలు అని ఉద్దేశాలు – లక్ష్యాలకు గల సంబంధాన్ని తెలిపారు
– ప్రొఫెసర్ రిచర్డ్ వైట్‌ఫీల్డ్ (కేంబ్రిడ్జి యూనివర్సిటీ)
-ఉద్దేశాలు దీర్ఘకాలిక గమ్యాలు.
-ఒక కోర్సు బోధనా సమయంలో విద్యార్థి సాధించగలిగే ప్రవర్తనా మార్పులను లక్ష్యం అంటారు.
-గమ్యాలు దీర్ఘకాలికమైనవి. ఒక అంతిమ ప్రయోజనం కోసం ఉద్దేశిచినవి. ఉద్దేశాలు నియమితమైనవి- జేకే సూద్
-ఉద్దేశాలు గమ్యాల కంటే నిర్దిష్టమైనవి. లక్ష్యాలు ఉద్దేశాల కంటే మరీ నిర్దిష్టమైనవి.

అవశ్యకత
-విద్యార్థిలో శాస్త్రీయ దృక్పథాన్ని/శాస్త్రీయ వైఖరిని పెంపొందించడం జీవశాస్త్ర అంతిమ ముఖ్య ఉద్దేశం.
-నైపుణ్యాలు, విలువలతో సమాజ ఉత్తమ పౌరునిగా చేయడం జీవశాస్త్ర ప్రధాన ఉద్దేశం.
-విజ్ఞానశాస్త్రం పట్ల అభిరుచి, ఆసక్తిని పెంచడం.
-ప్రపంచశాంతి కోసం పాటుపడటం.
-సాంకేతిక అభివృద్ధిని పెంచడం కోసం
-ప్రకృతి సమన్వయాన్ని కాపాడటం.
-సంపూర్ణ మూర్తిమత్వం పెంచడం.
-నిత్య జీవితంలో శాస్త్ర పరిజ్ఞానాన్ని అన్వయించుకోవడం.
-పరిశోధనాత్మక దృష్టి పెంచడం.

ఉద్దేశాలు – రకాలు
1. జ్ఞాన సముపార్జన ఉద్దేశం
-విజ్ఞానశాస్ర్తానికి సంబంధించిన పూర్తి, క్రమానుగతమైన సమాచారాన్ని అందిస్తుంది.
-ప్రతి అంశం వెనుక ఉన్న శాస్త్రజ్ఞులు, వారి పరిశోధనలు, పరిస్థితులు, చరిత్ర, సంఘటనల మధ్య సహ సంబంధాన్ని తెలుపుతుంది.
-ప్రక్రియల ద్వారా శాస్త్రీయ పరిజ్ఞానం అందుతుంది.
-జ్ఞానమే శక్తి. ఏ పని చేయాలన్నా కావాల్సింది జ్ఞానమే
– సోక్రటీస్

2. అనుకూల అలవాట్లను అభివృద్ధి చేసే ఉద్దేశం
-నీతి, నిజాయితీ, నిష్పక్షపాత తీర్పు, కష్టపడి పనిచేసే తత్వం వంటి ఉత్తమ లక్షణాలను అందిస్తుంది.

3. శాస్త్రీయ వైఖరులను అభివృద్ధి చేసే ఉద్దేశం
-విజ్ఞానశాస్త్రం జీవ ప్రపంచంపై ప్రేమ, ఆసక్తి, అభిరుచి పెరిగి ప్రయోగాలు, క్షేత్ర పర్యటనలు, కృత్యాలు చేయడాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.

4. విద్యార్థుల్లో అభిరుచి, అభినందన అభివృద్ధి చేసే ఉద్దేశం
-శాస్త్ర పత్రికలు చదవడం, సైన్స్ క్లబ్, సైన్స్ ప్రదర్శనలు ఏర్పాటు చేస్తే అభిరుచి, అభినందన పెరుగుతుంది.

5. నైపుణ్యాలు, సామర్థ్యాలు అభివృద్ధి చేసే ఉద్దేశం
-ప్రయోగాలు చేసే నైపుణ్యం, సమస్యలను గుర్తించడం, విశ్లేషించడం, వివరించడం, సాధారణీకరణాలను రాబట్టడం అభివృద్ధి చేస్తుంది.

6. శాస్త్రీయ పద్ధతిలో శిక్షణనిచ్చే ఉద్దేశం
-సమస్యను గుర్తించి నిర్వచించడం, ప్రాకల్పనలు రూపొందించడం, సమస్య పరిష్కారంచేసే విధంగా శిక్షణనిస్తుంది.

7. ఉన్నత జీవితానికి భూమికను ఏర్పరిచే ఉద్దేశం
-విద్యార్థులు జీవశాస్ర్తానికి సంబంధించిన వివిధ వృత్తులు చేపట్టడానికి అవకాశం కల్పిస్తుంది.
-ఉదా: పట్టు సంవర్ధనం, తేనెటీగల పెంపకం, వైద్యవృత్తి

8. విరామ సమయ సద్వినియోగ ఉద్దేశం
-చార్టులు, బొమ్మలు, నమూనాలు, పరికరాలు, వస్తువుల సేకరణ లాంటి పనులు చేయడానికి ప్రోత్సాహం ఇస్తుంది.

9. సమాజానికి ఉత్తమ పౌరులను అందించే ఉద్దేశం
-శాస్త్ర విజ్ఞానాన్ని నిత్య జీవితానికి అన్వయించుకొని సమాజంపై బాధ్యతగా ఉంటూ నీతి నిజాయితీ విలువలు కలిగిన ఉత్తమ పౌరునిగా తీర్చిదిద్దుతుంది.

10. మనోవైజ్ఞానిక ఉద్దేశం
-జీవశాస్త్ర బోధన ద్వారా పౌష్టికాహారం, అంటువ్యాధుల నిర్మూలన వంటి వాటి నుంచి సమాజాన్ని రక్షించడం.
-ఆరోగ్య దారుఢ్యమైన శరీరంలోనే దృఢ చిత్తం ఉంటుంది. – అరిస్టాటిల్

విలువలు
-విలువ అంటే ఒక దృగ్విషయానికి చెందిన యోగ్యతను తెలుపుతుంది. మంచి దృఢమైన నమ్మకమే విలువ.
-విలువలు వ్యక్తి యోగ్యతను నిర్ధారించే ప్రమాణాలు.
-విలువలు అమూర్తంగా అభివృద్ధి చెంది బాహ్యంగా కనిపిస్తాయి. వీటిని అమూర్త గమ్యాలు అంటారు.

నిర్వచనం
-ఒక విషయం మంచిదని, సరైనదని తెలిపేవి విలువలు – బాండ్
-ఒక వస్తువు సన్నివేశం, భావం, కృత్యానికి సంబంధించిన యోగ్యత మంచిదని నమ్మే దృఢమైన నమ్మకమే విలువ.
-ఒక వ్యక్తి ప్రవర్తనకు సంబంధించిన ప్రమాణం విలువ.

విలువలు – రకాలు
1. బౌద్ధిక విలువ
-వ్యక్తి ఆలోచనా విధానంలో, తార్కిక విధానంలో మార్పులను కలుగజేస్తూ జీవశాస్త్ర పఠనం ద్వారా బౌద్ధిక నిజాయితీని పెంచడానికి కృషిచేసే విలువను బౌద్ధిక విలువ అంటారు.
-నిత్యజీవితంలో సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
-విద్యార్థిలో కొత్త రకమైన ఆలోచనలు, కొత్త విషయాలు తెలుసుకోవాలనే కోరికను కలిగిస్తుంది.
-విద్యార్థిలో నిష్పక్షపాత నిర్ణయాలు, క్రమశిక్షణ, ఓర్పు, సహనం అభివృద్ధి చెందుతాయి.
-కచ్చితమైన నిర్ణయాలు చేయడానికి తోడ్పడుతుంది.

2. ఉపయోగిక విలువ
-జీవశాస్త్ర అధ్యయనం అనేది శాస్ర్తాలకు పునాదిలాంటిది.
-మానవునికి కలిగే అనుమానాలను నివృత్తి చేసి ప్రకృతి సంపదను, వనరులను, ప్రకృతి రహస్యాలను తెలుసుకోవడానికి ఉపయోగపడేదే ఉపయోగిక విలువ.
-ఆహార సమస్యకు-కొత్త రకపు వంగడాలను, వ్యాధులు రాకుండా వ్యాధి నిరోధక టీకాలు, వ్యాక్సిన్‌లు, యాంటీబయాటిక్స్ రూపొందించడం
-వ్యవసాయంలో ఆధునిక పద్ధతులు వినియోగించడం
-వైద్యం- రక్తమార్పిడి, అవయవ మార్పిడి, శస్త్ర చికిత్సలను సద్వినియోగం చేసుకోవడానికి ఉపయోగపడేది.
-కొత్త ప్రజనన పద్ధతుల ద్వారా మొక్కలు, జంతువుల నాణ్యత, ఉత్పత్తిలో పెరుగుదల సాధించి జీవనస్థాయిని పెంచుతారు.
-ప్రకృతి సంపదను జీవనానికి అనుకూలంగా వినియోగించుకోవడం ఉపయోగిక విలువ.

3. వృత్తిపరమైన విలువ
-జీవశాస్త్ర అధ్యయనం ఎన్నో వృత్తులకు ఆధారంగా, వివిధ వృత్తి కోర్సులకు తెరిచిన ద్వారంగా ఉంటుంది. విద్యార్థిలో వృత్తిని ఎంచుకునే నైపుణ్యం కలుగుతుంది.
-స్వయం జీవనోపాధి గడపడానికి ఉపయోగపడే వివిధ రకాల వృత్తులను కల్పించడానికి ఒక్క జీవశాస్త్ర అభ్యసనంవల్లే సాధ్యం అవుతుంది.
-జీవశాస్త్ర ఉపాధ్యాయుడు, లెక్చరర్, ప్రొఫెసర్, శాస్త్రవేత్తలు (వ్యవసాయ, పశుగణాభివృద్ధి, జన్యు శాస్త్రవేత్తలు), నర్సులు కావడం.
-స్వయం ఉపాధి వృత్తులు పశుసంవర్ధకం, చేపల పెంపకం, తేనెటీగలు, పట్టుపురుగులు, కోళ్లు, పక్షుల పెంపకం.. పూతోటలు, తోటలు (మామిడి, దానిమ్మ, నిమ్మ మొదలైన పండ్ల తోటలు), ఆకుకూరలు, కూరగాయల పెంపకాలు చేపట్టడానికి జీవశాస్త్ర పరిజ్ఞానం తోడ్పడుతుంది.

4. క్రమశిక్షణ విలువ
-సత్యాన్వేషణలో శాస్త్రీయ పద్ధతిని ఉపయోగించడంవల్ల క్రమశిక్షణ ఏర్పడుతుంది.
-సమస్యను స్పష్టంగా అర్థం చేసుకోవడం, వాటికి సంబంధించిన విషయాలను నిశితంగా పరిశీలించడంలో శిక్షణనిస్తుంది. సమస్య, పనిపై అంకితభావం, నిర్దిష్ట అలవాట్లను పెంచుతుంది.
-ప్రకృతి ఒక క్రమ పద్ధతిలో ఉందని తెలుసుకొని, కృత్యాలను ఒక క్రమపద్ధతిలో చేయాలని తెలుసుకొని అంతర్గతంగా తనలో ఒక క్రమశిక్షణను, క్రమ జీవనాన్ని పెంచుకోవడానికి తోడ్పడుతుంది.

5. నైతిక విలువ
-సత్యం, శివం, సుందరం అనే ఆదర్శాన్ని సాధించడానికి మార్గం ఏర్పరుస్తుంది.
-నైతిక విలువలుగల వ్యక్తి సుగుణాల రాశి – సోక్రటీస్
-సంపూర్ణ మూర్తిమత్వ వికాసానికి తోడ్పడుతుంది.
-నిష్పక్షపాత, నిస్వార్థ సత్యాన్వేషణ, ఓర్పుగా ఉండేలా చేస్తుంది. శివం అంటే సకల జీవరాశుల శ్రేయస్సు కోరడం.
-సుందరం అంటే ప్రకృతిలోని సహజ సౌందర్యాన్ని, సమతుల్యతను భంగపర్చకుండా కాపాడటం. ఒక విషయాన్ని మళ్లీ మళ్లీ రుజువు చేస్తాడు.

6. సౌందర్యాత్మక విలువ
-విద్యార్థులు ఎందుకు, ఏమిటి, ఎలా అనే ప్రశ్నలు వేసుకొని సమాధానాలకు అన్వేషింపజేసేదే సౌందర్యాత్మక విలువ.
-శాస్త్రం ఒక కళ అయితే శాస్త్రజ్ఞులు కళాకారులు.
-సత్యాన్వేషణలో ప్రకృతిని చూసి సత్యమే సౌందర్యం, సౌందర్యమే సత్యమని అర్థం చేసుకుంటాడు.
-మెచ్చుకోలు, సంతృప్తి అనే విలువలను కల్పిస్తుంది.
-ఇది సిద్ధాంతాలకు దారితీస్తుంది.