Agriculture | పంటలు- సాంద్రత, దిగుబడి

– స్థూల పంటల సాగు విస్తీర్ణానికి, నికర పంటల సాగు విస్తీర్ణానికి మధ్యగల నిష్పత్తిని పంటల సాంద్రత అంటారు.
– పంటల సాంద్రత= స్థూల పంటల సాగు విస్తీర్ణం/ నికర పంటల సాగు విస్తీర్ణం
– రాష్ట్ర సగటు పంటల సాంద్రత: 1.27
– రాష్ట్రంలో అత్యధిక పంటల సాంద్రత గల జిల్లా: నిజామాబాద్
– రాష్ట్రంలో అత్యల్ప పంటల సాంద్రత గల జిల్లా: కుమ్రంభీం ఆసిఫాబాద్
– పంట సాగుకాలాన్ని అనుసరించి ఒక ఏడాదిని మూడు పంట కాలాలుగా వర్గీకరించారు. అవి…

1. ఖరీఫ్ పంటకాలం:ఇది నైరుతి రుతుపవన పంట కాలం
– వ్యవధి: (జూన్ – అక్టోబర్) ఐదు నెలలు

2. రబీ పంటకాలం: ఇది శీతాకాలం పంటకాలం
– వ్యవధి: (నవంబర్ – ఫిబ్రవరి) – నాలుగు నెలలు
– ఈ కాలంలో పండే పంటలు: గోధుమ, జొన్న, పప్పుధాన్యాలు, నూనెగింజలు, రాగి, బార్లీ, చిక్కుడు, సోయా మొదలైనవి.

3. జయీద్ పంటకాలం: ఇది వేసవి పంటకాలం
– వ్యవధి: (మార్చి -మే) – మూడు నెలలు
– ఈ కాలంలో పండే పంటలు: కూరగాయలు, తీగపంటలు. అంటే కూరగాయలు, పుచ్చకాయలు, అనిగెపుకాయలు, దోసకాయలు, కాకరకాయలు, పూలు మొదలైనవి.
– గమనిక: నీటిపారుదల సౌకర్యాలు ఉన్నచోట జయీద్ పంటకాలంలో అన్నిరకాల పంటలను పండించవచ్చు.

పంటల రకాలు

– దేశం, రాష్ట్రంలో పంటలను ముఖ్యంగా నాలుగు విధాలుగా విభజించవచ్చు.

1. ఆహారపంటలు.. ఇవి తిరిగి మూడు రకాలు
– ప్రధాన ధాన్యాలు: వరి, గోధుమ, మక్కజొన్న
– తృణధాన్యాలు (చిరుధాన్యాలు): జొన్నలు, సజ్జలు, రాగులు, బార్లీ
– పప్పుధాన్యాలు: పెసరులు, కందులు, మినుములు, శెనగలు, సోయాబీన్

2. వాణిజ్య పంటలు (నగదు పంటలు): పత్తి, పొగాకు, చెరుకు, జనుము, నూనెగింజలు మొదలైనవి.
– నూనెగింజలు: వేరుశెనగలు, ఆముదం, పొద్దుతిరుగుడు, పామోలివ్, నువ్వులు, కుసుమలు,

3. తోట పంటలు: కాఫీ, తేయాకు, రబ్బరు, కొబ్బరి, సుగంధ ద్రవ్యాలు

4. ఉద్యాన పంటలు: పండ్లు, పూలు, కూరగాయలు

పంటలు- ఉత్పత్తులు

1. ఆహార పంటలు: రాష్ట్రంలో 2016-17 వ్యవసాయ సీజన్‌లో ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి ఒక్కసారిగా పెరిగిపోవడంతో ఆహారధాన్యాల దిగుబడుల్లో పెరుగుదల నమోదైంది.
– 2015-16 వ్యవసాయ సీజన్‌లో ఆహారధాన్యాల దిగుబడి – 51.45 లక్షల టన్నులు
– 2016-17 వ్యవసాయ సీజన్‌లో ఆహారధాన్యాల దిగుబడి 71.93 లక్షల టన్నులు (ఆహారధాన్యాలు, పప్పుధాన్యాలు, మిల్లెట్లు)
– 2016-17 వ్యవసాయ సీజన్‌లో ఆహారధాన్యాల దిగుబడి, సాగు విస్తీర్ణం పెరుగుదల నమోదు కావడానికి కారణం సకాలంలో సమృద్ధిగా వర్షాలు కురవడం.

ప్రధాన ధాన్యాలు వరి

– ఇది ప్రధాన ఆహారపంట
– ఇది ఉష్ణమండల పంట
– వరి సాగును హో కల్చర్ అంటారు.
– వరి పంటకు ఒండ్రు నేలలు అనుకూలం
– వరి ఉత్పత్తిలోను, సాగు విస్తీర్ణంలోను అగ్రస్థానంలో ఉన్న జిల్లా : నల్లగొండ

– వరి ఉత్పాదకతలో అగ్రస్థానంలో ఉన్న జిల్లా: కరీంనగర్
– గమనిక: 1. రైస్ బౌల్ ఆఫ్ తెలంగాణ- కరీంనగర్
2. జాతీయ వరి పరిశోధన కేంద్రం- కటక్ (ఒడిశా)
3. అంతర్జాతీయ వరి పరిశోధన కేంద్రం – మనీలా (ఫిలిప్పీన్స్)

గోధుమ

– ఇది సమశీతోష్ణమండల పంట (15o C- 21o C) కాబట్టి తెలంగాణ గోధుమ పంట సాగుకు అనుకూలం కాదు. అందువల్ల గోధుమను అతి తక్కువగా సాగుచేస్తారు.

– గోధుమ పంటకు ఒండ్రు లోమ్ నేలలు అనుకూలం
– గోధుమ ఉత్పత్తి, సాగు విస్తీర్ణం, ఉత్పాదకతలో అగ్రస్థానంలోగల జిల్లా- ఆదిలాబాద్

– భారత్‌లో అత్యధికంగా ఉత్పత్తి అయ్యే గోధుమ రకాలు:

1) కళ్యాణ్‌సోనా
2) సోనాలికా
3) షర్బతి

– గమనిక: హరిత విప్లవం(1965) ద్వారా ఎక్కువ ప్రయోజనం పొందిన పంటలు- 1. గోధుమ, 2. వరి, 3. జొన్నలు
– తక్కువ ప్రయోజనం పొందిన పంటలు- 1. పప్పుధాన్యాలు 2. నూనెగింజలు

హరిత విప్లవం (1965-66)

– హరిత విప్లవం అనే పదాన్ని మొదటవాడిన వ్యక్తి – విలియం గాండ్
– హరితవిప్లవాన్ని మొదటిసారిగా ప్రపంచంలో వ్యాప్తిచేసిన వ్యక్తి – నార్మన్ బోర్లాగ్ (మెక్సికో)
– బోర్లాగ్‌ను ఫాదర్ ఆఫ్ గ్రీన్ రెవల్యూషన్ ఇన్ వరల్డ్ అని అంటారు.
– దేశంలో హరితవిప్లవాన్ని అధికంగా వ్యాప్తిచేసిన వ్యక్తి – ఎంఎస్ స్వామినాథన్ (ఫాదర్ ఆఫ్ గ్రీన్ రెవల్యూషన్ ఇన్ ఇండియా)
– హరిత విప్లవాన్ని అమలుచేసిన రాష్ర్టాలు: 1. పంజాబ్ 2. హర్యానా 3. పశ్చిమ ఉత్తరప్రదేశ్
– ప్రపంచ రొట్టెలగంప (వరల్డ్ బాస్కెట్ ఆఫ్ బ్రెడ్) అని ఏ దేశాన్ని పిలుస్తారు? – ఉక్రెయిన్ (రాజధాని కీవ్)

మక్కజొన్న (MAIZE)

ఉత్పత్తి:
– ప్రపంచంలో: అమెరికా, చైనాలు తొలి రెండు స్థానాల్లో ఉన్నాయి.
– భారత్‌లో: కర్ణాటక మొదటి స్థానంలో, తెలంగాణ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– తెలంగాణలో: కరీంనగర్ ప్రథమ స్థానంలో, పెద్దపల్లి రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.

తృణ ధాన్యాలు (మిల్లెట్‌లు):

– ప్రపంచంలో తృణ ధాన్యాల ఉత్పత్తిలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– తెలంగాణలో ఉత్పత్తయ్యే తృణ ధాన్యాలు: జొన్నలు, సజ్జలు, రాగులు, బార్లీ.

1. జొన్నలు (JOWAR):

ఉత్పత్తి:– ప్రపంచంలో: నైజీరియా ప్రథమ స్థానంలో, భారత్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– దేశంలో: మహారాష్ట్ర అగ్రస్థానంలో, కర్ణాటక రెండోస్థానంలో ఉన్నాయి.
– తెలంగాణలో: మహబూబ్‌నగర్ ప్రథమ స్థానంలో, ఆదిలాబాద్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– ఇది రబీ కాలం పంట.
– ఈ పంటకు నల్ల జంబాల మృత్తికలు (పొర మాదిరి) చాలా అనుకూలం.

2. సజ్జలు (BAJRA)/ముత్యాల తృణ ధాన్యాలు:

ఉత్పత్తి:– ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– దేశంలో: రాజస్థాన్ ప్రథమస్థానంలో, గుజరాత్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– తెలంగాణలో: ఉమ్మడి నిజామాబాద్ మొదటి స్థానంలో, మహబూబ్‌నగర్, మెదక్ తర్వాతి స్థానంల్లో ఉన్నాయి.

3. రాగులు (RAGI)/తైదలు:

ఉత్పత్తి: – ప్రపంచంలో: భారత్ మొదటి స్థానంలో, బ్రెజిల్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– దేశంలో: కర్ణాటక అగ్రస్థానంలో, తమిళనాడు రెండో స్థానంలో, కేరళ మూడో స్థానంలో, తెలంగాణ నాలుగో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– తెలంగాణలో: మహబూబ్‌నగర్ ప్రథమ స్థానంలో, రంగారెడ్డి, సంగారెడ్డి జిల్లాలు తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి.
– రాగులు దక్షిణ భారతదేశంలో మాత్రమే పండుతాయి.
– మారుపేర్లు: తైదలు, ఫింగర్ మిల్లెట్, బక్‌వీట్
– నోట్: జొన్నలు, సజ్జలు, రాగులను పేదవాని ఆహారంగా పిలుస్తారు.

4. బార్లీ (Barley):

ఉత్పత్తి:– ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– భారత్‌లో: ఉత్తరప్రదేశ్ మొదటి స్థానంలో, బీహార్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– ప్రపంచంలో భారత్ 10 శాతం బార్లీని ఉత్పత్తి చేస్తున్నది.
– బార్లీ గింజలను బీరు, విస్కీ తయారీలో ఉపయోగిస్తారు.
– నోట్: భారతీయ చిరుధాన్యాల పరిశోధనా సంస్థ – హైదరాబాద్
– తెలంగాణలో చిరుధాన్యాలు అధికంగా ఉత్పత్తిచేసే జిల్లా: ఉమ్మడి మహబూబ్‌నగర్

పప్పు ధాన్యాలు (PULSES)

– తెలంగాణలో హైదరాబాద్ మినహా అన్ని జిల్లాల్లో పప్పు దినుసులు పండిస్తారు.
– పప్పు దినుసులను ఫుడ్ అండ్ అగ్రికల్చర్ ఆర్గనైజేషన్ వారు 11 రకాలుగా వర్గీకరించారు. కాని అందులో ప్రధానమైనవి: పెసర, కందులు, మినుములు, శనగలు, సోయాబీన్.

1. పెసర (GREEN GRAM):

ఉత్పత్తి: – ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– భారత్‌లో రాజస్థాన్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– తెలంగాణలో: నల్లగొండ ప్రథమ స్థానంలో, సూర్యాపేట రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– రాష్ట్రంలో పెసర ఉత్పత్తి, సాగు విస్తీర్ణంలో అగ్రస్థానంలో ఉన్న జిల్లా- నల్లగొండ.

2. కందులు (Red Gram):

ఉత్పత్తి:– ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– దేశంలో మహారాష్ట్ర ప్రథమస్థానంలో ఉంది.
– తెలంగాణలో మెదక్ అగ్రస్థానంలో, మహబూబ్‌నగర్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– రాష్ట్రంలో కందుల సాగు విస్తీర్ణం ఎక్కువగాగల జిల్లా – మహబూబ్‌నగర్

 

3. మినుములు (Black Gram)

ఉత్పత్తి:– ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– దేశంలో మధ్యప్రదేశ్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– తెలంగాణలో: సంగారెడ్డి మొదటి స్థానంలో, మెదక్ రెండో స్థానంలో, నిజామాబాద్ మూడో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– రాష్ట్రంలో మినుముల ఉత్పత్తి, సాగు విస్తీర్ణంలో అగ్రస్థానంగల జిల్లా- సంగారెడ్డి.

4. శనగలు (Bengal Gram)

ఉత్పత్తి: – ప్రపంచంలో భారత్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– దేశంలో మధ్యప్రదేశ్ అగ్రస్థానంలో ఉంది.
– తెలంగాణలో: సంగారెడ్డి ప్రథమ స్థానంలో, మెదక్ రెండో స్థానంలో ఉన్నాయి.
– రాష్ట్రంలో శనగల సాగు విస్తీర్ణంలో అగ్రస్థానంగల జిల్లా – సంగారెడ్డి.
– రాష్ట్రంలో శనగల ఉత్పత్తిలో అగ్రస్థానంలోగల జిల్లా – నిజామాబాద్.