పర్యావరణ పరిరక్షణే కాలుష్య నియంత్రణ

కాలుష్యంl

• పర్యావరణం కాలుష్యం వల్ల దెబ్బతింటుంది.
• ప్రపంచంలోనే అత్యంత కాలుష్య దేశాలు- చైనా, ఇండియా
• దేశంలోని అత్యంత కాలుష్యమైన నగరాలు- ఢిల్లీ, ముంబై
• కాలుష్యం వల్ల మనిషి సగటు జీవితకాలం తగ్గిపోతుంది.
• పురుషుడి సగటు జీవితకాలం 63 సంవత్సరాలు, స్త్రీల సగటు జీవితకాలం 66 సంవత్సరాలు.
• కాలుష్యాన్ని రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. 1. విచ్ఛిన్న కాలుష్యం 2. అవిచ్ఛిన్న కాలుష్యం

విచ్ఛిన్న కాలుష్యం: ఈ కాలుష్యం మానవుడు, జంతువులకు సంబంధించిన వ్యర్థ పదార్థాల ద్వారా కలుగుతుంది.

అవిచ్ఛిన్న కాలుష్యం: ఈ కాలుష్యం ప్లాస్టిక్‌, రబ్బర్‌, పాలిథీన్‌ కవర్ల వల్ల కలుగుతుంది.

• కాలుష్యం కలుగజేసే కారకాల ఆధారంగా నాలుగు రకాలుగా వర్గీకరించారు. అవి.. 1. గాలి కాలుష్యం 2. నీటి కాలుష్యం 3. శబ్ద కాలుష్యం 4. భూ కాలుష్యం

గాలి కాలుష్యం / వాయువు కాలుష్యం

• గాలి కాలుష్యాన్ని కలుగజేసే వాయువులు 5.CO2
• ఈ వాయువు బొగ్గు నుంచి వెలువడుతుంది. కాబట్టి దీన్ని బొగ్గు పులుసు వాయువు అంటారు.
• వాతావరణంలో ఉండే కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ శాతం- 0.033
• అగ్ని మాపక యంత్రాల్లో మంటలు ఆర్పివేయడానికి కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ వాయువును వాడతారు.
• అడవులను దహనం చేయడం వల్ల కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ విడుదలవుతుంది.
• అడవులను నరకడం వల్ల వాతావరణంలో ఉండే కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ శాతం పెరుగుతుంది. దీని వల్ల ఓజోన్‌ పొరకు రంధ్రాలు ఏర్పడతాయి. ఆ రంధ్రాల నుంచి అతినీలలోహిత కిరణాలు భూమిని తాకుతాయి. తద్వారా భూమి వేడెక్కుతుంది. ఈ ప్రక్రియనే గ్లోబల్‌ వార్మింగ్‌ అంటారు.
• భూమి వేడెక్కడం వల్ల మంచుతో కూడిన ప్రదేశాలు నీరుగా మారి, సముద్రంలో కలుస్తాయి. దీని వల్ల సముద్రం నీటి మట్టం పెరిగి దాని చుట్టూ ఉండే ప్రాంతాల్లో వరదలు సంభవిస్తాయి. ఈ ప్రభావాన్నే గ్రీన్‌ హౌస్‌ ఎఫెక్ట్‌ (హరిత గృహ ప్రభావం) అంటారు.
• CO కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌ వాహనాల పొగ నుంచి వెలువడే వాయువు.
• ఇది అత్యంత విషపూరితమైన వాయువు.
• కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌ సిగరెట్‌ పొగలో కూడా ఉంటుంది.
• వాహనాల నుంచి వెలువడే పొగలో 0.91 శాతం కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌ను మనం పీల్చుకుంటున్నాం.
• సిగరెట్‌లోని పొగలో 91.6 కార్బన్‌ మోనాక్సైడ్‌ను పీలుస్తున్నాం.
• CO ను పీల్చడం వల్ల మనిషి మరణానికి దారితీస్తుంది.
  o2+Hb (ఆక్సీ హీమోగ్లోబిన్‌)
  CO+Hb
  (కార్బాక్సీ హీమోగ్లోబిన్‌)
  CFC (క్లోరో ఫ్లోరో కార్బన్‌లు)
• ఏసీ, రిఫ్రిజిరేటర్‌, స్ప్రే ల నుంచి క్లోరోఫ్లోరో కార్బన్‌లు వెలువడుతాయి.
• హరిత గృహ ప్రభావం, గ్రీన్‌ హౌస్‌ ఎఫెక్ట్‌కు కారణమయ్యే వాయువులు- కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌, క్లోరోఫ్లోరో కార్బన్‌లు SO2
• సల్ఫర్‌ డై ఆక్సైడ్‌ వాయువు థర్మల్‌ విద్యుత్‌ సబ్‌ స్టేషన్‌ నుంచి వెలువడుతుంది.
• ఈ వాయువు థర్మల్‌ విద్యుత్‌ సబ్‌ స్టేషన్‌ నుంచి రాత్రి సమయాల్లో మాత్రమే వెలువడుతుంది.
• ఈ సబ్‌ స్టేషన్‌ పక్కన ఉండే ఇళ్లలో ఉండేవారు మేడ మీద రాత్రి బట్టలు ఆరవేస్తే, రాత్రివేళ SO2 విడుదల అవుతుంది. ఆ సమయంలో వర్షం పడితే SO2 నీటితో చర్య జరిపి H2SO4 ఏర్పడుతుంది.
• ఆమ్ల వర్షానికి కారణమయ్యే వాయువు- సల్ఫర్‌ డై ఆక్సైడ్‌
• అగ్ని పర్వతాలు బద్దలు కావడం వల్ల విడుదలయ్యే వాయువు- SO2
• తాజ్‌మహల్‌ వంటి కట్టడాలు నాశనం అయ్యేందుకు కారణమయ్యే వాయువు- SO2
• ఈ వాయవు గోడపై పెచ్చులు రావడానికి కారణం అవుతుంది.
• గ్రంథాలయంలోని పుస్తకాలు పసుపు వర్ణంలోకి మారడానికి కారణమవుతుంది.
• లెదర్‌ వస్తువులు (బ్యాగులు, బెల్టులు) పగుళ్లు రావడానికి కారణం అవుతుంది.
• H2S ఇది కుళ్లిన కోడిగుడ్ల వాసన వస్తుంది.
• ఈ వాయువును పీల్చుకుంటే త్రీవమైన తలనొప్పి వస్తుంది.
• H2S వాయువు ఫ్యాక్టరీల నుంచి వెలువడుతుంది.
• ఇది పెయింటింగ్‌పై పడితే నల్లటి గీతలు (చారలు) ఏర్పడతాయి.
• వెండి వస్తువులపై పడితే నల్లటి చారలు ఏర్పడతాయి.

భోపాల్‌ సంఘటన: ఈ ఘటన 1984 డిసెంబర్‌ 2న మధ్యప్రదేశ్‌లోని భోపాల్‌లో జరిగింది. యూనియన్‌ కార్బెడ్‌ ఎరువుల కర్మాగారంలో MIC (మిథైల్‌ ఐసో సైనైడ్‌) వాయువు విడుదలయ్యింది. ఈ ఘటనలో 3000 మంది చనిపోయారు. ఈ కర్మాగారం యజమాని అండర్సన్‌ (అమెరికా). మిథైల్‌ ఐసో సైనైడ్‌ వాయువు తీవ్రత 50 కిలోమీటర్ల వరకు ఉంటుంది.

చెర్నోబిల్‌ ఘటన: 1986లో రష్యాలోని చెర్నోబిల్‌లో ఈ ఘటన జరిగింది. బాయిలర్లలోని రసాయనాలను పరిమితికి మించి ఎక్కువ వేడిచేయడం వల్ల అవి పేలిపోయి గాలిలోకి రేడియోధార్మిక పదార్థాలు విడుడదలయ్యాయి. వీటిని పీల్చడం వల్ల ఆ ప్రాంత ప్రజలకు థైరాయిడ్‌ క్యాన్సర్‌ సంభవించి 5 మిలియన్ల మంది చనిపోయారు.

నీట్టి కాలుష్యం/జల కాలుష్యం

• భూమిపై 71 శాతం నీరుంది. ఇందులో సముద్రపు నీరు 97 శాతం, మంచి నీరు 3 శాతం.
• వర్షపు నీటిలో నైట్రోజన్‌ మూలకం ఉంటుంది. ఇది భూమిపై చేరినప్పుడు మంచి వాసన వస్తుంది.
• నీటి కాలుష్యం వల్ల వచ్చే వ్యాధులు కలరా, టైఫాయిడ్‌, అమీబియాసిస్‌, పోలియో, పచ్చ కామెర్లు, మెనింజైటిస్‌.
• అపరిశుభ్రమైన నీటిని పరిశుభ్రమైన నీటిగా మార్చే వాయువు క్లోరిన్‌ (క్లోరినేషన్‌ ద్వారా).
• మనం తాగే నీటిలో ఫ్లోరిన్‌ శాతం 1.5 ppm ఉంటుంది.
• నల్లగొండ జిల్లాలోని ఫ్లోరైడ్‌ ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో తాగే నీటిలో ఫ్లోరిన్‌ శాతం 3-7 ppm ఉంటుంది.
• ఫ్లోరోసిస్‌ వ్యాధి ముఖ్య లక్షణాలు దంతాలు పసుపు పచ్చగా మారి, ఎముకలు వంకర్లు తిరగడం.
• మేఘమధనంలో ఉపయోగించే వాయువు సిల్వర్‌ అయోడైడ్‌.

శబ్ద కాలుష్యం/ధ్వని కాలుష్యం

• కృత్రిమ వర్షాలు కురిపించడంలో ఉపయోగించేది కూడా సిల్వర్‌ అయోడైడ్‌.
• ధ్వని కాలుష్యం వల్ల గుండె జబ్బులు వచ్చే అవకాశం ఉంటుంది.
• వరిపైరు శబ్దం 0-10 డెసిబుల్స్‌.
• గుసగుసలు 20-30 డెసిబుల్స్‌.
• నేరుగా మాట్లాడినప్పుడు వచ్చే శబ్దం 50-60 డెసిబుల్స్‌.
• మన చెవులు 80-120 డెసిబుల్స్‌ వరకు వినగలవు.

భూ కాలుష్యం/ నేల కాలుష్యం

• మానవుడి చెవిపోటుకు కారణమయ్యే శబ్దం తీవ్రత 130 డెసిబుల్స్‌.
• భూ కాలుష్యం రేడియో ధార్మిక పదార్థాల వల్ల ఏర్పడుతుంది.
• భూ కాలుష్యం వల్ల రేడియోధార్మిక పదార్థాలు మొక్కల్లోకి చేరతాయి. అవి తినడం వల్ల మనకు జన్యు వైపరీత్యాలు సంభవిస్తాయి.
• రేడియోధార్మిక పదార్థాలు గల మొక్కలు తింటే జంతువులకు ఐదు కాళ్లతో పిల్లలు జన్మిస్తాయి. అదేవిధంగా రెండు తలల పిల్లలు పుడతాయి. మానవుల్లో ఐదు వేళ్లకు బదులు ఆరు వేళ్లతో జన్మిస్తారు.

జీవశాస్త్రం- అనుబంధ శాఖలు

జీవశాస్త్రం: మొక్కలు, జంతువుల గురించి చదివే శాస్త్రం.
వృక్షశాస్త్రం: మొక్కల గురించి చదివే శాస్ర్తాన్ని వృక్షశాస్త్రం అంటారు.
జంతుశాస్త్రం: జంతువుల గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్త్రం.

స్వరూప నిర్మాణ శాస్త్రం (మార్ఫాలజీ)

• ఒక మొక్క లేదా జంతువు నిర్దిష్టమైన నిర్మాణం, దాని విధుల గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్ర్తాన్ని మార్ఫాలజీ అంటారు.
• ఇవి రెండు రకాలు 1. బాహ్య స్వరూప శాస్త్రం 2. అంతర స్వరూప శాస్త్రం

1. బాహ్య స్వరూప శాస్త్రం: ఒక మొక్క లేదా జంతువు బాహ్య భాగాలను గురించిన అధ్యయనాన్ని బాహ్య స్వరూప శాస్త్రం అంటారు.
ఉదా: కాండం, పత్రాలు, పుష్పాలు, ఫలాలు

2. అంతర స్వరూప శాస్త్రం: ఒక మొక్క లేదా జంతువు అంతర భాగాల అధ్యయనాన్ని అంతర స్వరూప శాస్త్రం అంటారు.
ఉదా: గుండె, కాలేయం, ఊపిరితిత్తులు

శరీరధర్మ శాస్త్రం

• ఒక జీవి శరీరంలో ఉండే వివిధ రకాల అవయవాలు, అవి నిర్వర్తించే విధుల గురించిన అధ్యయనాన్ని ఫిజియాలజీ అంటారు.

జీవావరణ శాస్త్రం (ఎకాలజీ)

• ఒక జీవికి, పరిసరాలకు మధ్య గల అవినాభావ సంబంధాన్ని గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్ర్తాన్ని జీవావరణ శాస్త్రం అంటారు.

పిండోత్పత్తి శాస్త్రం (ఎంబ్రియాలజీ)

• ఒక జీవిలో అండ దశ నుంచి ప్రౌఢ దశ వరకు జరిగే పరిపూర్ణమైన అభివృద్ధి గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్ర్తాన్ని పిండోత్పత్తి శాస్త్రం అంటారు.

జన్యుశాస్త్రం

• ఒక తరం నుంచి మరో తరానికి సంక్రమించే అనువంశిక లక్షణాల గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్ర్తాన్ని జన్యుశాస్త్రం అంటారు.

సూక్ష్మజీవ శాస్త్రం

• కంటికి కనిపించని బ్యాక్టీరియా, వైరస్‌, శైవలాలు, శిలీంధ్రాల గురించి చదివే శాస్ర్తాన్ని సూక్ష్మజీవ శాస్త్రం అంటారు.

వర్గీకరణ శాస్త్రం (టాక్సానమీ)

• కొన్ని లక్షణాలను ఆధారంగా చేసుకుని మొక్కలు, జంతువులను వర్గీకరించే విధానాన్ని టాక్సానమీ అంటారు.

పురాజీవశాస్త్రం (ఆర్కియాలజీ)/ శిలాజీవావరణ శాస్త్రం

• గతించిపోయిన జీవి అవశేషాన్ని శిలాజం అంటారు. ఇలాంటి శిలాజాల గురించి అధ్యయనం చేసే శాస్ర్తాన్ని ఆర్కియాలజీ అని పిలుస్తారు.

జీవ భౌతిక శాస్త్రం (బయో ఫిజిక్స్‌)

• జీవశాస్త్రం భౌతిక పరమైన అంశాలతో సంబంధాన్ని కలిగి ఉంటే జీవ భౌతిక శాస్త్రం అంటారు.

జీవ రసాయన శాస్త్రం (బయో కెమిస్ట్రీ)

• జీవశాస్త్రం రసాయన పరమైన అంశాలతో సంబంధాన్ని కలిగి ఉంటే దాన్ని జీవరసాయన శాస్త్రం అంటారు.

జీవ సాంకేతిక శాస్త్రం (బయో టెక్నాలజీ)

• జీవశాస్త్రం సాంకేతిక పరమైన అంశాలతో సంబంధాన్ని కలిగి ఉంటే దాన్ని జీవ సాంకేతిక శాస్త్రం అంటారు.

– టీ కృష్ణ విషయ నిపుణులు ఏకేఆర్‌ స్టడీ సర్కిల్‌