రూపసాదృశ్య పద్ధతి అని దేనిని అంటారు?

మౌన పఠనం – ప్రయోజనాలు

• వాగింద్రియాలకు అలసట, శ్రమ ఉండదు.
• విస్తృతమైన జ్ఞానప్రాప్తికి సహకరిస్తుంది.
• గ్రంథాలయాల్లో, పఠనాలయాల్లో ఉపయోగించవచ్చు.
• ముఖయంత్రంలో లోపల (నత్తి) ఉన్న వారికి అనుకూలం.
• తక్కువ సమయంలో ఎక్కువ విషయాన్ని గ్రహించవచ్చు.
• విస్తార పఠనానికి దారి తీస్తుంది.

మౌనపఠనం – పరిమితులు

• మానసిక విశ్రాంతిని కలిగిస్తుంది.
• తరగతిలోని విద్యార్థులందరి పఠనశక్తిని ఏకకాలంలో పరీక్షించడానికి వీలవుతుంది.
• విద్యార్థుల ఉచ్ఛారణ దోషాలు, శబ్దదోషాలు, విషయ దోషాలను తెలుసుకోలేం.
• శ్రోతలకు వినిపించే అవకాశం ఉండదు.
• మనసు అన్యక్రాంతం అయ్యే ప్రమాదం ఉంది.

క్షుణ్ణపఠనం

• బేకన్‌:కొన్ని గ్రంథాలను రుచి చూడాలి, కొన్నింటిని దిగమింగాలి, మరికొన్నింటిని నమిలి మింగాలి. లిపి రూపంలోని భావాలను నమిలి జీర్ణం చేసుకోగలిగిన పఠనమే క్షుణ్ణ పఠనం.
• నాష్‌: ‘కాసట బీసటగా వివిధ విషయాలు చదవడం కంటే విషయమొకటే అయినా క్షుణ్ణంగా చదవడం మేలు’.
• గొడవర్తి సూర్యనారాయణ (అభినవా చార్యకం): ‘ఒక కావ్యాన్ని గాని, వ్యాసాన్ని గాని ఆమూలాగ్రంగా, ప్రతి శబ్దం మీద, అర్థం మీద పరిపూర్ణంగా దృష్టి సారించి విశేషంగా పఠించడమే క్షుణ్ణపఠనం’.
• పాఠ్యాంశానికి సంబంధించిన విషయాన్ని కూలంకషంగా పఠించడాన్ని క్షుణ్ణపఠనం అంటారు.
• క్షుణ్ణపఠనం అంటే ప్రతి అంశాన్ని వివరంగా చదవడం. అంటే ఒక్కొక్క పాఠ్యాంశంలోని భాష, భావ
• విశేషాలు సమగ్రంగా తెలుసుకుంటూ చదవడాన్ని క్షుణ్ణపఠనం అంటారు.
  క్షుణ్ణపఠనానికి వాచకాలు ఉపయోగపడతాయి.

ప్రయోజనాలు

• భాష, సాహిత్యాలపై పట్టు సాధించే పఠనం.
• ఛందస్సు, అలంకారాలు, వ్యాకరణాంశాలు మొదలైనవి నేర్చుకొనే అవకాశం కల్పించే పఠనం.
• జడప్రాయంగా ఉన్న అమితజ్ఞానం కంటే చైతన్యరూపంలో ఉన్న పరిమిత జ్ఞానం మిన్న అనే సూక్తి క్షుణ్ణ పఠనానికి వర్తిస్తుంది.
• పాఠ్యాంశంపై సంపూర్ణ అవగాహన కలిగిస్తుంది.
• విద్యార్థుల్లో తార్కికశక్తిని, ఆలోచనా శక్తిని పెంపొందిస్తుంది.
• కావ్య సౌందర్యాన్ని, భావ సౌందర్యాన్ని తెలుసుకుంటారు.
• ప్రతి శబ్దం అర్థం, దాని ప్రయోగం తీరు తెలుస్తుంది.
• కవి/రచయిత భావాలను సంపూర్ణంగా గ్రహించవచ్చు.

విస్తార పఠనం
తక్కువ సమయంలో ఎక్కువ పుస్తకాల్లోని విషయాలను చదివి ఆకళింపు చేసుకోవడాన్ని విస్తార పఠనం అంటారు. శబ్దార్థాలను గ్రహిస్తూ పఠించే విధానమే విస్తార పఠనం.

విస్తార పఠనం – ప్రయోజనాలు

• క్షుణ్ణ పఠనంలో భాషకు, విషయానికి ప్రాధాన్యతనిస్తే, విస్తార పఠనంలో భావగ్రాహణానికి మాత్రమే ప్రాధాన్యత ఉంటుంది.
• కేవలం భావ ప్రాధాన్యతను దృష్టిలో ఉంచుకుని పఠనం చేస్తే విస్తార పఠనం అంటారు.
• విస్తార పఠనానికి ఉన్న ఇతర పేర్లు- విస్తృత పఠనం, విస్తరణాధ్యయనం.
• బాహ్యపఠనం ద్వారా కాని, మౌనపఠనం ద్వారా కాని స్థూలాభిప్రాయాలను గ్రహించ గల పఠనాన్ని ‘విస్తార పఠనం’ అంటారు.
• ఉపవాచకాలు విస్తార పఠనానికి నిర్దేశితమైనవి.
• వైవిధ్య భరితమైన గ్రంథాలను/పుస్తకాలను చదవడం- విస్తార పఠనం
• గ్రంథాలయాలు, పఠనాలయాలు, వార్తాపత్రికలు, ఉపవాచకాలు విస్తార పఠనానికి ఉపయోగపడేవి.
• విస్తార పఠనాన్ని పెంపొందించే మార్గాలు- పాఠశాల పత్రిక, సారస్వత సంఘాలు, పుస్తక ప్రదర్శనలు.
• క్షుణ్ణపఠనం ద్వారా విద్యా లక్ష్యాలన్నీ నెరవేరితే విస్తార పఠనం ద్వారా విజ్ఞానం కలుగుతుంది.
• సారస్వతాభిరుచిని పెంపొందిస్తుంది.
• బుద్ధి వికాసాన్ని కలిగిస్తుంది.
• గ్రంథాలయ వినియోగాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది.
• విరామకాల సద్వినియోగానికి ఉపకరిస్తుంది.
• విద్యార్థుల్లో పఠనశక్తిని వృద్ధి చేస్తుంది.
• తక్కువ కాలంలో ఎక్కువ పుస్తకాలు చదవచ్చు.
• విషయంపై అవగాహన పెరిగి మంచి ఉపన్యాసాలు ఇవ్వగలుగుతారు.
• శారీరక, మానసిక అలసట తొలగి, వినోదం, వికాసం, ఉల్లాసం, మానసికానందం కలిగించి, మౌనపఠన సామర్థ్యాన్ని పెంచే పఠనం.
• రచనా శక్తిని పెంపొందిస్తుంది. స్వతంత్ర రచనలు చేయవచ్చు.
• రస్సెల్‌: విద్యార్థుల్ని మంచి పుస్తకాలు చదివే పఠనం వైపు మళ్లించకపోతే, వారి కంటికి కనిపించే బజార్లలో దొరికే విలువలు లేని పుస్తకాలను అద్దెకు తెచ్చుకొని చదువుతూ కాలాన్ని, జీవితాన్ని నాశనం చేసుకుంటారు.

శీఘ్రపఠనం

• పఠనాన్ని వేగవంతం చేసి ఒక పద్ధతిగా అమూలాగ్రంగా చదివి విషయంలోని ముఖ్యమైన అంశాలను గుర్తించడాన్ని శీఘ్రపఠనం అంటారు.
• మొత్తం కథలోని లేదా పాఠ్యాంశంలోని ముఖ్యమైన అభిప్రాయన్ని తెలుసుకోవడానికి చేసే పఠనం.
• ఉదా: నవలలు, దినపత్రికలు, వారపత్రికలు మొదలైన వాటిలోని మొదటి చివరి పేరాలు చదవడం, శీర్షికలను చదవడం, విషయసూచికలను చదవడం.

సమాచార పఠనం

• గబగబా చదివి ప్రత్యేక సమాచారాన్ని తెలుసుకోవడం కోసం చేసే పఠనాన్ని సమాచార పఠనం అంటారు.
• ఉదా: పదం వివరాలు తెలుసుకోవడం, టెలిఫోన్‌ డైరెక్టరీలో నంబర్‌ను తెలుసుకోవడం, వార్తాపత్రికల్లో ప్రకటనలు చదవడం, క్యాలెండర్‌లో ముఖ్యమైన తేదీలను గుర్తించడం.

మండూక పుతి పఠనం

• స్వరోచ్ఛారణ పద్ధతి
• అక్షర పద్ధతి
• ప్రాచీనాక్షర పద్ధతి
• నవీనాక్షర పద్ధతి
• పదపద్ధతి
• వాక్యపద్ధతి
• కథాపద్ధతి
• పూర్ణ పద్ధతి

స్వరోచ్ఛారణ పద్ధతి

• ఇంగ్లిష్‌లో ఫోనిక్స్‌ మెథడ్‌ (Phonix Method) అంటారు.
• ప్రతి పదంలోని వివిధ ధ్వనులను గుర్తించి ఉచ్ఛరించడం నేర్పే పద్ధతి.
• విద్యార్థులు పదాల్లోని ధ్వనులను గుర్తించి, వాటి ద్వారా పదాలను స్పష్టంగా గుర్తించగలుగుతారు.

అక్షర పద్ధతి

• అక్షర పద్ధతికి ఉన్న ఇతర పేర్లు- ప్రాచీనాక్షర పద్ధతి, సాంప్రదాయ పద్ధతి, వర్ణ సమామ్నాయ పద్ధతి.
• మనో విజ్ఞాన శాస్ర్తానికి విరుద్ధమైన పద్ధతి.
• వర్ణమాలలో ఉన్న వరుసక్రమాన్ని బట్టి అక్షరాలను నెగ్గితే అది అక్షర పద్ధతి.
• ప్రాచీన పద్ధతిలో అక్షరాభ్యాసంతో భాషా శిక్షణ ప్రారంభమయ్యింది.
• వర్ణమాల క్రమంలో అక్షర రూపాలను నల్లబల్లపై రాసి చూపించి కాని, వర్ణమాల చార్టులో చూపించి కాని చదివించే పద్ధతి.

నవీనాక్షర పద్ధతి

• వర్ణమాల క్రమంలో అక్షరాలను విద్యార్థులు ‘చూసి చదివేట్లు’గా అభ్యాసం ఇస్తారు. ఆ అక్షరాలు,
• గుణింతాలను గుర్తించి చదవడం నేర్చుకుంటారు. తరువాత పదాలను వాక్యాలను చదివించాలి.
  అక్షరాల సామ్యాలను బట్టి పఠనం నేర్పే పద్ధతి.
• వర్ణమాలలో ఉన్న వరుస క్రమాన్ని బట్టి కాకుండా ఆకారాన్ని/పోలికలను బట్టి అక్షరాలు నేర్పే పద్ధతి నవీనాక్షర పద్ధతి.
• నవీనాక్షర పద్ధతిలో కింది పద్ధతులను ఉపయోగిస్తారు.

రూపసాదృశ్య పద్ధతి

• అక్షరాలను వర్ణమాలలో ఉండే క్రమంలోగాక ఆకార సామ్యాన్ని బట్టి (ఆకృతి) కొన్ని వర్గాలుగా చేసి నేర్పించే పద్ధతి- రూపసాదృశ్య పద్ధతి
• ఉదా: ల అ ఆ ట త, ఉ ఊ డ ఢ
• ఇందులో ప్రతివర్ణం తత్పూర్వ వర్ణంతో రూపసాదృశ్యతను కలిగి ఉంటుంది. అందువల్ల మొదటి వర్ణం నేర్చిన విద్యార్థికి తరువాత వర్ణం నేర్వడం ఎంతో సులువుగా ఉంటుంది.

తరచుదనపు పద్ధతి

• వర్ణమాలలో తరుచుగా రాని అక్షరాలను తీసివేసి మిగిలిన వాటిని మొదట నేర్పడం తరచుదనపు పద్ధతి.
• ముందుగా విద్యార్థులకు సులభంగా ఉండే 32 వర్ణాలను నేర్పి తరువాత మిగిలిన వర్ణాలను నేర్పాలి.
• ఉదా: అ, ఆ, ఇ, ఆ, ఉ, ఊ, ఎ, ఏ, ఐ, ఒ, ఓ , ఔ, క, గ, చ, జ, ట, డ, ణ,త, ద, న, ప, బ, మ, య, ర, ల, వ, శ, స, హ, ళ.

పరిచయ పదాల పద్ధతి

• ఈ పద్ధతిని రూపొందించిన వారు- రిషి వ్యాలీలోని రీజినల్‌ ఎడ్యుకేషనల్‌ రిసెర్చ్‌ సెంటర్‌
  ఒత్తులు, గుణింతాలు బోధించేటప్పుడు ఒక క్రమపద్ధతి పాటించి బోధించే పద్ధతి.
• ఉదా: అదే వర్ణం ఒత్తుగా రావడం- జ్జ, ణ్ణ
• అదే వర్ణం తలకట్టు తీసిరాయడం- ద్ద, గ్గ, డ్డ
• అదే వర్ణం తలకట్టు తీసి, సాగదీసి రాయడం- చ్చ, బ్బ, స్స, ప్ప
• ఏ సంబంధం లేనివి- క్క,న్న, త్త
• ‘అర్థ రహితాలైన అక్షరాలను ప్రాతిపదికగా చేసుకుని పఠనం నేర్పించడం సరైన పద్ధతి కాదు’ అని అక్షర, నవీనాక్షర పద్ధతులను విమర్శించినది- మనోవైజ్ఞానికులు.

పద పద్ధతి

• అర్థవంతమైన పదాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకుని, విద్యార్థులు చూసి చదివేట్లు చేయడాన్ని ‘పదపద్ధతి’ అంటారు.
• కొన్ని పదాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకుని విద్యార్థులు అవి చూసి చదివేట్లు చేయడమే పదపద్ధతి.
• 1వ తరగతి తెలుగు వాచకం పద పద్ధతిని అనుసరించి తయారు చేశారు.
• 2020-21 విద్యా సంవత్సరంలోని 1, 2 తరగతుల నూతన తెలుగు వాచకాలు (తెలుగు తోట) పద పద్ధతిలో తయారు చేశారు. (ఏపీ)
• తెలిసిన వాటి నుంచి తెలియని వాటికి (Known to Unknown) అనే విద్యా సూత్రం ద్వారా తెలిసినవి బొమ్మలు (ఆకారాలు), తెలియనివి అక్షరాలు, తెలిసిన బొమ్మల ద్వారా పదాల స్వరూపాన్ని సులభంగా గ్రహించి చెప్పగలరు.

గుర్తింపు అట్ట

• పదపద్ధతిలో బోధనకు ‘మెరుపు అట్టలు’ ( Flash cards) అవసరం. ఒక పదాన్ని పరిచయం చేయడానికి నాలుగు మెరుపు అట్టలు (ఒక సెట్‌) కావాలి.
• ఒక అట్టపై సగభాగంలో చిత్రపటం (బొమ్మ), కింది సగభాగంలో దాని పేరు కలిగిన అట్ట.
• అట్ట రెండో వైపు ఖాళీగా ఉంటుంది.
• చిత్రం/ అమ్మ

స్వయం సవరణ అట్ట

• అట్టకు ఒక వైపు చిత్రపటం (బొమ్మ) రెండవ వైపు దాని పేరు కలిగిన అట్ట.
• చిత్రం అమ్మ
• అట్ట ఒక వైపు అట్టకు రెండో వైపు

జతకూర్పు అట్టలు

• ఒక అట్ట మీద బొమ్మ, మరొక అట్టమీద పేరు కలిగిన అట్టలు.
• అట్ట (చిత్రం ) ఒక వైపు బొమ్మ, రెండో వైపు ఖాళీగా ఉండాలి.
• అట్ట (చిత్రం) ఒక వైపు బొమ్మ పేరు, రెండో వైపు ఖాళీగా ఉండాలి
• పదపద్ధతిలో విద్యార్థులు ఏ మాత్రం శ్రమపడకుండా పఠనం ఒక క్రీడలా భావించే పద్ధతి.

వాక్య పద్ధతి

• వాక్యాలను ప్రాతిపదికగా తీసుకొని పిల్లలు చూసి చదివేట్లు చేయడాన్ని వాక్యపద్ధతి అంటారు.
• సంపూర్ణ అర్థాన్ని ప్రాతిపదికగా తీసుకుని పిల్లలు వాక్యాన్ని చూసి చదివే పద్ధతిని ‘వాక్యపద్ధతి’ అంటారు.
• సంపూర్ణ భావ వ్యక్తీకరణకు మూలం వాక్యం. గెస్టాల్ట్‌ సమగ్రాకృతి సిద్ధంతానికి దగ్గరంగా ఉండే పద్ధతి.
• వాక్య పత్రాలు మూడు రకాలు. అవి.. గుర్తింపు వాక్య పత్రం, స్వయం సవరణ వాక్యపత్రం, జతకూర్పు వాక్యపత్రాలు పదపద్ధతి కంటే మేలైనది.
• ఆధునిక విద్యావేత్తల ప్రకారం పఠనం నేర్పడానికి ఉత్తమ పద్ధతి.

కథా పద్ధతి

• కథా చిత్రాల ఆధారంగా విద్యార్థి చేత కింద ఉన్న వాక్యాలు చదివిస్తే కథా పద్ధతి.
• పద, వాక్య పద్ధతులకంటే ఉత్తమమైనది- కథాపద్ధతి (మనోవిజ్ఞానవేత్తల అభిప్రాయం)
• కథాచిత్రాలు మూడు రకాలు. అవి.. గుర్తింపు కథా చిత్రం, స్వయం సవరణ కథాచిత్రం, జతకూర్పు
• కథాచిత్రం
• పద పద్ధతి: శ్రేష్టమైనది.
• వాక్య పద్ధతి: శ్రేష్టతరమైనది.
• కథా పద్ధతి-శ్రేష్టతరమైనది.
• ‘ప్రాథమిక దశలో పఠనం నేర్పడానికి వాక్య పద్ధతి, కథాపద్ధతి ఉత్తమ పద్ధతులు’ అని అన్నది-రెబర్న్‌

పూర్ణ పద్ధతి లేదా పూర్ణ భాషా పద్ధతి

• భాషను మొత్తంగా నేర్పే పద్ధతి
• పదాన్ని అర్థవంతమైన చిన్న అంశంగా పరిగణించేది- పూర్ణపద్ధతి.
• పూర్ణపద్ధతి భాషను ఒక సంపూర్ణ వ్యవస్థగా భావిస్తుంది.