UPSC Prelims Question Paper 2023 | ప్రపంచంలో నాలుగో వంతు కోబాల్ట్‌ ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశం ఏది?
31. కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. జీలం నది ఊలార్‌ సరస్సు గుండా వెళుతుంది.
2. కృష్ణానది నేరుగా కొల్లేరు సరస్సును ఆశ్రయిస్తుంది.
3. గండక్‌ నది మెలికలు తిరుగుతూ కన్వర్‌ సరస్సును ఏర్పరిచింది.
పైన ఇచ్చిన స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: సి
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌ 1 సరైనది: ఊలార్‌ సరస్సు ప్రధాన నీటి వనరు జీలం నది. ఈ సరస్సు మధ్యలో ‘జైనా లాంక్‌’ అని పిలువబడే ఒక చిన్న ద్వీపం కూడా ఉంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 2 సరైనది: కొల్లేరు సరస్సు ఒక సహజమైన యూట్రోఫిక్‌ సరస్సు. ఇది గోదావరి, కృష్ణా రెండు ప్రధాన నదీ పరీవాహక ప్రాంతాల మధ్య ఉంది. ఇది రెండు కాలానుగుణ నదులు, అనేక కాలువల ద్వారా అందించబడుతుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 3 సరైనది: కన్వర్‌ సరస్సు గండక్‌, బియా, కరేహ్‌ నదుల సంగమం నుంచి నీటిని తీసుకుంటుంది. ఇది బీహార్‌లోని బెగుసరాయ్‌కు వాయవ్యంగా 22 కి.మీ దూరంలో ఉన్న మంఝౌల్‌ సమీపంలో ఉంది.
32. ఓడరేవు : ప్రసిద్ధి
1. కామరాజర్‌ ఓడరేవు: భారతదేశంలో ఒక కంపెనీగా నమోదైన మొదటి ప్రధాన నౌకాశ్రయం
2. ముంద్రా పోర్ట్‌ : భారతదేశంలో అతిపెద్ద ప్రైవేట్‌ యాజమాన్యంలోని ఓడరేవు
3. విశాఖపట్నం: భారతదేశంలోనే అతి పెద్ద కంటైనర్‌ పోర్టు
పైన పేర్కొన్న జతల్లో ఎన్ని సరిపోలాయి?
ఎ) ఒక జత బి) రెండు జతలు
సి) మూడు జతలు డి) ఏవీ కావు
సమాధానం: బి
వివరణ:
చెన్నై ఓడరేవుకు ఉత్తరాన కోరమాండల్‌ తీరంలో ఉన్న కామరాజర్‌ ఓడరేవు భారతదేశంలోని 12వ ప్రధాన నౌకాశ్రయం. భారతదేశంలో పబ్లిక్‌ కంపెనీ అయిన మొదటి పోర్ట్‌. మార్చి 1999లో ఇండియన్‌ పోర్ట్స్‌ యాక్ట్‌ 1908 ప్రకారం ఈ ఓడరేవును ప్రధాన ఓడరేవుగా ప్రకటించారు. అక్టోబర్‌ 1999లో కంపెనీల చట్టం 1956 ప్రకారం ఎన్నూర్‌ పోర్ట్‌ లిమిటెడ్‌గా చేర్చారు. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 1 సరైనది.
- ముంద్రా పోర్ట్‌ భారతదేశంలోని మొట్టమొదటి ప్రైవేట్‌ ఓడరేవు. అతిపెద్ద ప్రైవేట్‌ యాజమాన్యంలోని ఓడరేవు. ఇది గుజరాత్‌లోని కచ్‌ జిల్లా ముంద్రా సమీపంలోని గల్ఫ్‌ ఆఫ్‌ కచ్‌ ఉత్తర తీరంలో ఉంది. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 2 సరైనది.
- విశాఖపట్నం ఓడరేవు దేశంలోని మూడో అతిపెద్ద ప్రభుత్వ యాజమాన్య నౌకాశ్రయం ద్వారా నిర్వహిస్తున్న కార్గో పరిమాణంలో, తూర్పు తీరంలో అతిపెద్దది. ఇది బంగాళాఖాతంలో చెన్నై, కోల్‌కతా ఓడరేవుల మధ్యలో ఉంది. మహారాష్ట్రలోని జవహర్‌లాల్‌ నెహ్రూ ఓడరేవు (నవ సేన), భారతదేశంలో అతిపెద్ద కంటైనర్‌ పోర్ట్‌. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 3 సరైనది కాదు.
33. కింది చెట్లను పరిగణించండి.
1. జాక్‌ఫ్రూట్‌ (ఆర్టోకార్పస్‌ హెటిరోఫిల్లస్‌)/ పనస చెట్టు
2. మహువా (మధుకా ఇండికా)
3. టేకు (టెక్టోనా గ్రాండిస్‌)
పైన పేర్కొన్న వాటిలో ఎన్ని ఆకురాల్చే చెట్లు ఉన్నాయి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: బి
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌ 1 తప్పు : జాక్‌ఫ్రూట్‌ (ఆర్టోకార్పస్‌ హెటిరోఫిల్లస్‌)/ పనస చెట్టు ఒక సతత హరిత వృక్షం. అంటే అవి ఏడాది పొడవునా తమ ఆకులను నిలుపుకొంటాయి. కాలానుగుణంగా అవి రాలవు.
స్టేట్‌మెంట్‌ 2 సరైనది : మహువా అనేది మధ్యస్థ-పరిమాణ ఆకురాల్చే చెట్టు. ఇది 16-20 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరుగుతుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 3 సరైనది : టేకు (టెక్టోనాగ్రాండిస్‌ జాతి), వెర్బెనేసి కుటుంబానికి చెందిన పెద్ద ఆకురాల్చే చెట్టు, దాని కలప అత్యంత విలువైన కలప. టేకు భారతదేశంలో 2,000 సంవత్సరాలకు పైగా విస్తృతంగా ఉపయోగపడుతోంది.
34. కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. చైనా కంటే భారత్‌లో ఎక్కువ వ్యవసాయ యోగ్యమైన ప్రాంతం ఉంది
2. చైనాతో పోలిస్తే భారతదేశంలో నీటిపారుదల ప్రాంతం ఎక్కువ
3. భారతీయ వ్యవసాయంలో హెక్టారుకు సగటు ఉత్పాదకత చైనాలో కంటే ఎక్కువగా ఉంది
పై స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: బి
వివరణ:
- వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమి అంటే భూమిని దున్నడం లేదా క్రమం తప్పకుండా సాగు చేయడం. ప్రపంచంలోనే అత్యధికంగా వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమిని కలిగి ఉన్న దేశం భారత్‌ తర్వాత అమెరికా, రష్యా, చైనా, బ్రెజిల్‌ ఉన్నాయి. భారతదేశం, యునైటెడ్‌ స్టేట్స్‌ ప్రపంచంలోని వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమిలో దాదాపు 22% వాటాను కలిగి ఉన్నాయి.
- చైనాలోని 1,084,461 కిమీ చదరపు (మొత్తం భూమిలో 11.3%)తో పోలిస్తే 1,656,780 కి.మీ చదరపు (మొత్తం భూమిలో 50.4%)తో భారతదేశం ఏ దేశంలోనూ లేనంత పెద్ద వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమిని కలిగి ఉంది. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 1 సరైనది.
- చైనా కంటే భారత్‌లో సాగునీరు ఎక్కువగా ఉంది. సాగు విస్తీర్ణంలో చైనా నీటిపారుదల విస్తీర్ణం 41% కాగా, భారత్‌ది 48%. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 2 సరైనది.
- అయితే చైనాలో హెక్టారుకు సగటు ఉత్పాదకత 4.7 టన్నులు, భారతదేశంతో పోల్చితే 2.7టన్నులు ఎక్కువగా ఉంది. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 3 సరైనది కాదు.
35. సముద్ర మట్టం పదేపదే పడిపోవడం, ప్రస్తుత విస్తారమైన చిత్తడి నేలలకు దారితీసే ఉత్తమ ఉదాహరణ కింది వాటిలో ఏది?
ఎ) భితరకనిక మడ అడవులు
బి) మరక్కనం ఉప్పు చిప్పలు
సి) నౌపద చిత్తడి నేల డి) రాణా ఆఫ్‌ కచ్‌ సమాధానం: డి
వివరణ:
రాణా ఆఫ్‌ కచ్‌ గుజరాత్‌ రాష్ట్రంలోని థార్‌ ఎడారిలో ఉన్న ఒక పెద్ద కాలానుగుణ ఉప్పు చిత్తడి నేల. ఇది విస్తారమైన స్లైన్‌ మార్ష్‌ల్యాండ్‌ను కలిగి ఉన్న ఒక ప్రత్యేకమైన పర్యావరణ వ్యవస్థ. ఇది వర్షాకాలంలో వరదలకు గురవుతుంది. మిగిలిన కాలాల్లో ఎండిపోతుంది. మిలియన్ల సంవత్సరాల్లో సముద్ర మట్టం హెచ్చు తగ్గులు, భౌగోళిక ప్రక్రియల కారణంగా రాణా ఆఫ్‌ కచ్‌ ఏర్పడింది. ఫలితంగా ఈ ప్రాంతంలో లవణాలు, ఖనిజాల నిక్షేపణ ఏర్పడింది.
- పైన పేర్కొన్న ఇతర ఎంపికలు భితరకనిక మడ అడవులు, మరక్కనం సాల్ట్‌ పాన్‌లు, నౌపద చిత్తడి నేలలు కూడా చిత్తడి నేల పర్యావరణ వ్యవస్థలు కానీ అవి రాన్‌ ఆఫ్‌ కచ్‌ వంటి సముద్ర మట్టంలో పదేపదే పడిపోవడం వల్ల విస్తృతమైన చిత్తడి నేలలు అదే లక్షణాలను ప్రదర్శించవు.
36. భారతదేశంలోని కొన్ని తీరప్రాంతాల్లో పుష్కలంగా లభించే ఇల్మెనైట్‌, రూటైల్‌ కింది వాటిలోని గొప్ప వనరుల్లో ఒకటి?
ఎ) అల్యూమినియం బి) రాగి సి) ఇనుము డి) టైటానియం
సమాధానం: డి
వివరణ: భారతదేశంలోని కొన్ని తీరప్రాంతాల్లో పుష్కలంగా లభించే ఇల్మనైట్‌, రూటిల్‌ టైటానియం గొప్ప వనరులు. టైటానియం అనేది ఏరోస్పేస్‌, ఆటోమోటివ్‌, వైద్యంతో సహా వివిధ పరిశ్రమల్లో విస్తృతంగా ఉపయోగించే బలమైన, తేలికైన లోహం.
- భారతదేశం భారీ ఖనిజాల పెద్ద వనరులను కలిగి ఉంది. ఇవి ప్రధానంగా దేశంలోని తీరప్రాంతాల్లో లోతట్టు ప్రాంతాల్లో కూడా కనిపిస్తాయి. భారీ ఖనిజ ఇసుకలో ఇల్మెనైట్‌, ల్యూకాక్సిన్‌ (బ్రౌన్‌ ఇల్మెనైట్‌), రూటిల్‌, జిర్కాన్‌, సిల్లిమనైట్‌, గార్నెట్‌, మోనాజైట్‌ అనే ఏడు ఖనిజాల సమూహం ఉంటుంది. ఇల్మెనైట్‌ (FeO.TiO2), రూటిల్‌ (TiO2) టైటానియం రెండు ప్రధాన ఖనిజాలు. కాబట్టి ఎంపిక (డి) సరైన సమాధానం.
37. ఎలక్ట్రిక్‌ మోటారు వాహనాల కోసం బ్యాటరీల తయారీకి అవసరమైన లోహం కోబాల్ట్‌. ప్రపంచంలోని నాలుగో వంతు కోబాల్ట్‌ ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశం ఏది?
ఎ) అర్జెంటీనా బి) బోట్స్వానా
సి) డెమొక్రటిక్‌ రిపబ్లిక్‌ ఆఫ్‌ కాంగో
డి) కజకిస్థాన్‌ సమాధానం: సి
వివరణ:
- ప్రపంచంలో నాలుగో వంతు కోబాల్ట్‌ ఎలక్ట్రిక్‌ మోటారు వాహనాల కోసం బ్యాటరీల తయారీకి అవసరమైన లోహం డెమోక్రటిక్‌ రిపబ్లిక్‌ ఆఫ్‌ కాంగో ద్వారా ఉత్పత్తి చేయబడుతుంది.
- డెమొక్రటిక్‌ రిపబ్లిక్‌ ఆఫ్‌ కాంగో ప్రపంచవ్యాప్తంగా కోబాల్ట్‌ అతిపెద్ద ఉత్పత్తిదారు. ఇది ప్రపంచ కోబాల్ట్‌ సరఫరాలో గణనీయమైన భాగాన్ని కలిగి ఉంది. ఎలక్ట్రిక్‌ వాహనాలు, వివిధ ఎలక్ట్రానిక్‌ పరికరాల్లో విస్తృతంగా ఉపయోగించే లిథియం అయాన్‌ బ్యాటరీల ఉత్పత్తిలో కోబాల్ట్‌ కీలకమైన భాగం. దేశంలో గల అధిక నిల్వలు, ఉత్పత్తికి అనుకూలమైన భౌగోళిక పరిస్థితులు ప్రపంచ కోబాల్ట్‌ మార్కెట్‌లో దీన్ని ప్రధాన ఉత్పత్తి దారుగా నిలిపాయి.
38. కింది వాటిలో ఏది కాంగో బేసిన్‌లో భాగం?
ఎ) కామెరూన్‌ బి) నైజీరియా సి) దక్షిణ సూడాన్‌ డి) ఉగాండా
సమాధానం: ఎ
వివరణ:
- కాంగో బేసిన్‌ ఆరు దేశాల్లో విస్తరించి ఉంది. కామెరూన్‌, సెంట్రల్‌ ఆఫ్రికన్‌ రిపబ్లిక్‌, డెమొక్రటిక్‌ రిపబ్లిక్‌ ఆఫ్‌ కాంగో, రిపబ్లిక్‌ ఆఫ్‌ కాంగో, ఈక్వటోరియల్‌ గినియా, గబన్‌. కాబట్టి ఎంపిక ‘ఎ’ సరైనది.
39. కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. అమర్‌కంటక్‌ కొండల సంగమం వింధ్య, సహ్యాద్రి పర్వత శ్రేణుల్లో ఉంది
2. బిలిగిరిరంగన్‌ కొండలు సాత్పూరా శ్రేణికి తూర్పు వైపున ఉన్నాయి
3. శేషాచలం కొండలు పశ్చిమ కనుమల దక్షిణ భాగంలో ఉన్నాయి
పైన ఇచ్చిన స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: డి
వివరణ:
- అమర్‌కంటక్‌ మధ్యప్రదేశ్‌లోని అనుప్పూర్‌ జిల్లాలో ఉన్న ఒక తీర్థయాత్ర పట్టణం. ఇది నర్మదా నది, మహానది, సోన్‌ నదుల మూలంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది ఆగ్నేయ మధ్యప్రదేశ్‌లో ఉంది. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 1 సరైనది కాదు.
- బిలిగిరిరంగన్‌ కొండలు సాత్పూరా శ్రేణికి తూర్పు వైపున ఉండవు. కర్ణాటకలోని చామరాజనగర్‌ జిల్లాలో ఉన్నాయి. అవి సాత్పూరా శ్రేణిలో కాకుండా తూర్పు కనుమల పర్వత శ్రేణిలో భాగం. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 2 సరైనది కాదు.
- శేషాచలం కొండలను తిరుమల శ్రేణి అని కూడా పిలుస్తారు. ఇవి తూర్పు కనుమల్లోని కొండ శ్రేణులు. ఇవి దక్షిణ ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఉన్నాయి. అవి పశ్చిమ, వాయవ్య దిశల్లో రాయలసీమ ఎగువ ప్రాంతాలు, ఈశాన్యంలోని నంద్యాల లోయతో సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి. కాబట్టి స్టేట్‌మెంట్‌ 3 సరైనది కాదు. కాబట్టి ఎంపిక డి సరైన సమాధానం.
40. భారతదేశం ప్రాజెక్ట్‌ల కనెక్టివిటీకి సంబంధించి కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. స్వర్ణ చతుర్భుజ ప్రాజెక్ట్‌ కింద తూర్పు-పశ్చిమ కారిడార్‌ దిబ్రూఘర్‌, సూరత్‌లను కలుపుతుంది
2. త్రిపాక్షిక రహదారి మయన్మార్‌ మీదుగా మణిపూర్‌లోని మోరే, థాయ్‌లాండ్‌లోని చియాంగ్‌ మాయిలను కలుపుతుంది.
3. బంగ్లాదేశ్‌-చైనా-భారత్‌-మయన్మార్‌ ఆర్థిక కారిడార్‌ ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని వారణాసిని చైనాలోని కున్‌మింగ్‌తో కలుపుతుంది.
పైన పేర్కొన్న వాటిలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: డి
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌ 1 తప్పు: తూర్పు-పశ్చిమ కారిడార్లు పోర్‌బందర్‌-రాజ్‌కోట్‌- సమాఖియాలీ-రాధన్‌పూర్‌ (గుజరాత్‌లో)-అసోంలోని బొంగైగావ్‌ – నల్బరీబిజిని-గౌహతి-నాగావ్‌-దబాకా- సిల్చార్‌ వరకు ఉంటాయి.
స్టేట్‌మెంట్‌ 2 తప్పు: ఇండియా-మయన్మార్‌-థాయ్‌లాండ్‌ ట్రైలేటరల్‌ హైవే (IMT హైవే, ఇండియా లుక్‌ ఈస్ట్‌ పాలసీ కింద అప్‌గ్రేడ్‌ అవుతున్న హైవే. ఇది మయన్మార్‌ మీదుగా థాయ్‌లాండ్‌లోని మే సోట్‌తో భారతదేశాన్ని కలుపుతుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 3 తప్పు: BCIM కారిడార్‌ చైనా యువాన్‌ ప్రావిన్స్‌లోని కున్మింగ్‌ను కోల్‌కతాతో లింక్‌ చేయాలని ప్రతిపాదించింది. కోల్‌కతాకు వెళ్లే ముందు మయన్మార్‌లోని మాండలే, బంగ్లాదేశ్‌లోని ఢాకా వంటి నోడ్‌ల గుండా వెళుతుంది.
కె.భాస్కర్‌ గుప్తా
బీసీ స్టడీసర్కిల్‌
