Postal System | తపాలా వ్యవస్థ
తపాలా వ్యవస్థ
- ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద తపాలా వ్యవస్థగా మనదేశం గుర్తింపు పొందింది.
- 1766 రాబర్ట్‌ ైక్లెవ్‌ మనదేశంలో తొలిసారిగా పోస్టల్‌ వ్యవస్థను ప్రారంభించారు.
- 1774 వారెన్‌ హేస్టింగ్స్‌ కలకత్తాలో జనరల్‌ పోస్టాఫీసును ప్రారంభించారు.
- 1837లో కలకత్తా, మద్రాస్‌, బాంబే ప్రెసిడెన్సీల్లో ఒకే రకమైన తపాలా సేవలను ఆలిండియా సర్వీసుల్లో చేర్చారు.
- 1852లో మనదేశంలో తొలిసారిగా సింథ్‌డాక్‌ అనే తపాలా బిళ్లను కరాచీలో విడుదలచేశారు.
- ప్రపంచంలో తొలి తపాలా బిళ్లగా పెన్నిబ్లాక్‌ను బ్రిటన్‌లో విడుదల చేశారు.
- 1854-పోస్టాఫీస్‌ చట్టాన్ని 1954 అక్టోబర్‌ 1న చేశారు. పోస్టల్‌ విభాగం ఏర్పాటు చేశారు.
- 1876లో యూనివర్సల్‌ పోస్టల్‌ యూనియన్‌లో మనదేశం చేరింది.
- 1880లో ‘మనీఆర్డర్‌ సర్వీస్‌’ ప్రారంభమైంది.
- 1884లో పోస్టాఫీసుల్లో బీమా సౌకర్యం కల్పించారు.
- 1911లో అలహాబాద్‌- నైనిటాల్‌ మధ్య తొలిసారిగా ఎయిర్‌ మెయిల్‌ ప్రారంభమయ్యింది.
- 1949లో పోస్ట్‌, టెలిగ్రాఫ్‌ బోర్డు ప్రారంభం
- 1964లో ఆసియా పసిఫిక్‌ పోస్టల్‌ యూనియన్‌లో చేరింది.
- 1972లో పిన్‌కోడ్‌ ఆధారిత బట్వాడా ప్రారంభమైంది.
- 1986లో నేషనల్‌ స్పీడ్‌ పోస్ట్‌ (ఈఎంఎస్‌) సేవలు ప్రారంభమయ్యాయి.
- 1990లో పోస్టాఫీసుల్లో కంప్యూటరీకరణ ప్రారంభమయ్యింది.
- 1994లో ఎక్స్‌ప్రెస్‌ పార్సిల్‌ సర్వీసు ప్రారంభమైంది.
- 1995లో రూరల్‌ పోస్టల్‌ లైఫ్‌ ఇన్సూరెన్స్‌ ప్రారంభించారు.
- 1998లో శాటిలైట్‌ పోస్ట్‌ ప్రారంభమైంది.
- 2001లో ఇంటర్నేషనల్‌ మనీ ట్రాన్స్‌ఫర్‌ సేవలు ప్రారంభమయ్యాయి.
- 2004, అక్టోబర్‌ 1తో భారత తపాలా వ్యవస్థ 150 సంవత్సరాలు పూర్తిచేసుకుంది. ఈ సందర్భంగా ఈ-పోస్ట్‌ సేవలను ప్రారంభించారు.
- 2009లో ‘ప్రాజెక్ట్‌ యూరో’ ప్రారంభమైంది. ఈ ప్రాజెక్ట్‌ ముఖ్య లక్ష్యం తపాలా శాఖలో టెక్నాలజీ ఆధారిత సేవలు ప్రజలకు మరింత చేరువ చేయడం.
- 2013లో టెలిగ్రాఫ్‌ సేవలను జూలై 14 నుంచి పూర్తిగా రద్దు చేశారు.
- తపాలా సేవలను సత్వరం అందించడానికి కొన్ని ప్రత్యేక ఛానళ్లను ఏర్పాటు చేశారు. వాటి ద్వారా బట్వాడా చేయడం ప్రారంభించారు.
- దేశంలో మెట్రోనగరాలైన ముంబై, కోల్‌కతా, ఢిల్లీ, చెన్నై, హైదరాబాద్‌ మధ్య బట్వాడాకు మోట్రో ఛానల్‌ సర్వీసులను ప్రారంభించారు. ఈ ఛానల్‌ కోసం ప్రత్యేకంగా ‘నీలం రంగు’ తపాలా పెట్టెలను ఏర్పాటు చేశారు.
- ఢిల్లీ నుంచి ఇతర ప్రాంతాలకు చేసే బట్వాడా రాజధాని ఛానల్‌ ద్వారా జరుగుతుంది. ఈ ఛానల్‌ కోసం పసుపు రంగు తపాలా పెట్టెలను ఏర్పాటు చేశారు.
- గ్రీన్‌ ఛానల్‌ ప్రధాన నగరాల్లో స్థానికంగా బట్వాడా చేస్తారు. అందుకు ఆకుపచ్చ తపాలా పెట్టెలను ఉంచుతారు
- బిజినెస్‌ ఛానల్‌ ద్వారా కేవలం వ్యాపార సంబంధిత ఉత్తరాలు, ఇతర బిల్లులు బట్వాడా చేస్తారు.
- నెలలో, వారంలో, ఒకసారి వెలువడే న్యూస్‌ పేపర్లు, మ్యాగజైన్లు వంటి బట్వాడా కోసం పీరియాడికల్‌ ఛానల్‌ను వాడతారు.
- కేవలం మనీ ఆర్డర్లు, ఆన్‌లైన్‌ ద్వారా బదిలీ చేయడానికి ఉద్దేశించినది ఉపగ్రహ ఛానల్‌. దీనివల్ల మనీ ఆర్డర్లు సులభతరం, వేగవంతం అవుతాయి.
- బల్క్‌ మెయిల్‌ ఛానల్‌ను రిజిస్టర్‌, బిజినెస్‌ ఉత్తరాల కోసం ఉపయోగిస్తారు.
