UPSC Prelims Question Paper 2023 | దశాబ్దాలుగా ఆహార కొరత, అంతర్యుద్ధాలతో బాధపడుతున్న దేశం?

aug 29 త‌రువాయి

97. కింది స్టేట్‌మెంట్‌లను పరిగణించండి.
1. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం అంతర్గత అవాంతరాల నుంచి రాష్ట్రాలను రక్షించాల్సిన బాధ్యత కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఉంది
2. భారత రాజ్యాంగం నిరోధక నిర్బంధంలో ఉన్న వ్యక్తికి న్యాయ సలహాను అందించడం నుంచి రాష్ట్రాలకు మినహాయింపు ఇస్తుంది
3. ప్రివెన్షన్‌ ఆఫ్‌ టెర్రరిజం యాక్ట్‌ 2002 ప్రకారం పోలీసుల ముందు నిందితుల ఒప్పుకోలు సాక్ష్యంగా ఉపయోగించబడదు
పై స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) ఏదీ కాదు
సమాధానం: ఎ
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌ 1 సరైనది: భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం అంతర్గత అవాంతరాల నుంచి రాష్ట్రాలను రక్షించాల్సిన బాధ్యత కేంద్ర ప్రభుత్వానికి ఉంది. ఇది రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 355లో ప్రస్తావించబడింది. ఇది బాహ్య దురాక్రమణ, అంతర్గత భంగం నుంచి ప్రతి రాష్ట్రాన్ని రక్షించడం యూనియన్‌ విధి అని పేరొంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 2 తప్పు: భారత రాజ్యాంగం నిరోధక నిర్బంధంలో ఉన్న వ్యక్తికి న్యాయ సలహాను అందించడం నుంచి రాష్ట్రాలకు మినహాయింపు ఇవ్వదు. చట్టపరమైన న్యాయవాది హకు అనేది రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్‌ 22 ప్రకారం ప్రాథమిక హకు ఇది ప్రివెంటివ్‌ డిటెన్షన్‌లో ఉన్న వ్యక్తులందరికీ వర్తిస్తుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 3 తప్పు: ఉగ్రవాద నిరోధక చట్టం 2002 రద్దు చేయబడింది. ఇది చట్టవిరుద్ధమైన కార్యకలాపాల (నివారణ) చట్టం 1967 ద్వారా భర్తీ చేయబడింది. సాక్ష్యంగా ఒప్పుకోలు ఆమోదయోగ్యత భారతీయ సాక్ష్యాధారాల చట్టం నిబంధనల ద్వారా నిర్ణయించబడుతుంది. ఇది తీవ్రవాదానికి సంబంధించిన చట్టం ఆధారంగా మాత్రమే నిషేధించబడలేదు.
98. కింది వాటిలో ఏ దేశం దశాబ్దాలుగా అంతర్యుద్ధాలు, ఆహార కొరతతో బాధపడుతోంది. ఇటీవల కాలంలో తీవ్ర కరువుతో వార్తల్లో నిలిచింది?
ఎ) అంగోలా బి) కోస్టారికా
సి) ఈక్వెడార్‌ డి) సోమాలియా
సమాధానం: డి
వివరణ:
సోమాలియా దశాబ్దాలుగా అంతర్యుద్ధాలు, రాజకీయ అస్థిరత, పదేపదే వివాదాలతో బాధపడుతోంది. ఇది తీవ్రమైన ఆహార కొరత, కరువులతో సహా మానవతా సంక్షోభాలను కూడా ఎదురొంది. ఇటీవల కాలంలో లక్షలాది మంది ప్రజలు ఆహార అభద్రత, పోషకాహార లోపాన్ని ఎదురొంటున్నందున సోమాలియా చాలా తీవ్రమైన కరువులు, మానవతా అత్యవసర పరిస్థితులను ఎదురొంటున్నందుకు వార్తల్లో నిలిచింది.
99. కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. భారతదేశంలో నగోయా ప్రొటోకాల్‌ లక్ష్యాల సాకారానికి జీవవైవిధ్య నిర్వహణ కమిటీలు కీలకం
2. బయోడైవర్సిటీ మేనేజ్‌మెంట్‌ కమిటీలు యాక్సెస్‌, ప్రయోజనాల భాగస్వామ్యాన్ని నిర్ణయించడంలో ముఖ్యమైన విధులను కలిగి ఉంటాయి. దాని అధికార పరిధిలోని జీవ వనరుల ప్రాప్యతపై సేకరణ రుసుములను విధించే అధికారం కూడా ఉంది
పైన ఇచ్చిన స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఏది సరైనది?
ఎ) 1 బి) 2 సి) 1, 2 డి) ఏదీకాదు
సమాధానం: సి
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌-1 సరైనది: నగోయా ప్రొటోకాల్‌ అనేది జీవవైవిధ్యంపై కన్వెన్షన్‌ (CBD) కింద ఒక అంతర్జాతీయ ఒప్పందం. ఇది జన్యు వనరుల వినియోగం నుంచి ఉత్పన్నమయ్యే ప్రయోజనాల న్యాయమైన, సమానమైన భాగస్వామ్యాన్ని నిర్ధారించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. భారతదేశంలో స్థానిక స్థాయిలో నగోయా ప్రొటోకాల్‌ను అమలు చేయడంలో బయోడైవర్సిటీ మేనేజ్‌మెంట్‌ కమిటీలు (BMC) కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. వారి అధికార పరిధిలోని జీవ వనరుల నుంచి పొందిన ప్రయోజనాలను పరిరక్షణ, స్థిరమైన ఉపయోగం, సమానమైన భాగస్వామ్యాన్ని ప్రోత్సహించడానికి వారు బాధ్యత వహిస్తారు.
స్టేట్‌మెంట్‌-2 సరైనది: భారతదేశంలోని బయోడైవర్సిటీ మేనేజ్‌మెంట్‌ కమిటీలు (BMC) జీవ వనరుల యాక్సెస్‌, బెనిఫిట్‌ షేరింగ్‌ (ABS)కు సంబంధించిన అనేక విధులను కలిగి ఉన్నాయి. జీవ వనరులకు ప్రాప్యత కోసం అనుమతులను మంజూరు చేయడానికి, ABS నిబంధనలకు అనుగుణంగా ఉండేలా చూసుకోవడానికి, ఈ వనరుల వినియోగం నుంచి ఉత్పన్నమయ్యే ప్రయోజనాల భాగస్వామ్యాన్ని నిర్ణయించడానికి వారికి అధికారం ఉంది. జీవవైవిధ్య పరిరక్షణ, ప్రయోజనాల భాగస్వామ్యం కోసం నిధులను రూపొందించే సాధనంగా BMC తమ అధికార పరిధిలోని జీవ వనరుల యాక్సెస్‌ పై సేకరణ రుసుములు లేదా ఛార్జీలను కూడా విధించవచ్చు.
100. భారత రాష్ట్రపతి ఎన్నికకు సంబంధించి కింది ప్రకటనలను పరిగణించండి.
1. పార్లమెంట్‌ లేదా రాష్ట్రాల శాసన సభలకు నామినేట్‌ చేయబడిన సభ్యులు కూడా ఎలక్టోరల్‌ కాలేజీలో చేర్చుకోవడానికి అర్హులు
2. ఎన్నికైన అసెంబ్లీ స్థానాల సంఖ్య ఎకువగా ఉంటే ఆ రాష్ట్రంలోని ప్రతి ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ ఎకువగా ఉంటుంది
3. మధ్యప్రదేశ్‌లోని ప్రతి ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ కేరళ కంటే ఎకువ
4. పుదుచ్చేరిలోని ప్రతి ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌ కంటే ఎకువగా ఉంది. ఎందుకంటే అరుణాచల్‌ప్రదేశ్‌తో పోలిస్తే పుదుచ్చేరిలోని మొత్తం ఎలక్టివ్‌ సీట్ల సంఖ్యకు మొత్తం జనాభా నిష్పత్తి ఎకువగా ఉంది
పై స్టేట్‌మెంట్‌లలో ఎన్ని సరైనవి?
ఎ) ఒకటి బి) రెండు
సి) మూడు డి) నాలుగు
సమాధానం: ఎ
వివరణ:
స్టేట్‌మెంట్‌ 4 సరైనది: రాష్ట్రపతి ఎన్నికల్లో ప్రతి శాసనసభ సభ్యుడి (MLA) ఓటు విలువ రాష్ట్ర జనాభా, శాసనసభలో ఎన్నికైన స్థానాల సంఖ్య నిష్పత్తి ఆధారంగా నిర్ణయించబడుతుంది. కాబట్టి ఈ లెకన ఒకో ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ ఒకో రాష్ట్రానికి మారుతూ ఉంటుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌ 1, 2, 3 తప్పు:
స్టేట్‌మెంట్‌-1: భారత రాష్ట్రపతి ఎన్నిక కోసం పార్లమెంటు లేదా రాష్ట్రాల శాసనసభలకు నామినేట్‌ చేయబడిన సభ్యులు ఎలక్టోరల్‌ కాలేజీలో చేర్చబడలేదు. పార్లమెంటు ఉభయ సభలు, రాష్ట్రాల శాసన సభలలో ఎన్నికైన సభ్యులు మాత్రమే ఎలక్టోరల్‌ కాలేజీలో భాగం.
స్టేట్‌మెంట్‌- 2: ప్రతి ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ ఎన్నికైన అసెంబ్లీ స్థానాల సంఖ్యకు నేరుగా అనులోమానుపాతంలో ఉండదు. రాష్ట్ర జనాభా, అసెంబ్లీలో ఎన్నికైన సీట్ల సంఖ్య ఆధారంగా ఇది నిర్ణయించబడుతుంది.
స్టేట్‌మెంట్‌- 3: ప్రతి ఎమ్మెల్యే ఓటు విలువ రాష్ట్ర జనాభాతో నేరుగా సంబంధం లేదు. ఇది పైన పేరొన్న సూత్రం ఆధారంగా నిర్ణయించబడుతుంది.

కె.భాస్కర్‌ గుప్తా
బీసీ స్టడీసర్కిల్‌,