ఉద్గారాల ప్రమాణాలు-నిబంధనలు

ఇటీవల కాలంలో సుప్రీంకోర్టు ఏప్రిల్ 1 నుంచి భారత్ స్టేజ్ (బీఎస్)- III వాహనాలను నిషేధించాలని తీర్పు ఇచ్చింది. దీంతో వాహన షోరూం యజమానులు ద్విచక్ర వాహనాలను అతి తక్కువ ధరకు అమ్మారు. బీఎస్-III వాహనాలను నిషేధిస్తున్నారు? ఎందుకు వాహన తయారీ ప్రక్రియలో భారీ మార్పులు తీసుకువస్తున్నారు? అసలు బీఎస్-III, బీఎస్-IV అంటే ఏమిటి? సుప్రీంకోర్టు ఏప్రిల్ 1 నుంచి బీఎస్ 3 వాహనాలను ఎందుకు నిషేధించింది? అనే అంశాలు రోజు ప్రయాణించేవారే కాకుండా సామాన్య మానవుడు కూడా తెలుసుకోదగిన అతి ముఖ్య విషయం.

అసలేం జరిగింది?
-బీఎస్ 3 వాహనాల అమ్మకం, రిజిస్ట్రేషన్లను ఏప్రిల్ 1 నుంచి సుప్రీంకోర్టు నిషేధించింది. అంతేకాకుండా బీఎస్-IV వాహనాల నియమాలు అమల్లోకి వస్తాయని పేర్కొంది.
-వాహనాల వాణిజ్యపరమైన లాభాలకంటే ప్రజల ఆరోగ్యమే ముఖ్యమని వ్యాఖ్యానిస్తూ మోటార్ వాహనాల చట్టం-1988 ప్రకార బీఎస్-III వాహనాల రిజిస్ట్రేషన్‌ను ఏప్రిల్ 1 నుంచి నిషేధిస్తూ సుప్రీంకోర్టు తీర్పు చెప్పింది.

బీఎస్ ప్రమాణాలు అంటే?
-వాహనాల నుంచి వెలువడే ఉద్గారాలకు సంబంధించిందే ఈ బీఎస్.
-కేంద్రప్రభుత్వం ద్వారా వాహనాల నుంచి ఎంత పరిధిలో ఉద్గారాలు వెలువడాలి అని వెల్లడించే ప్రమాణాలనే భారత్ స్టేజ్ ప్రమాణాలు అంటారు.
-కేంద్ర పర్యావరణ మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో నడిచే కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ బోర్డు కాలానుగుణంగా, వివిధ ప్రమాణాల స్థాయితో ఈ బీఎస్ నియమాలను అమలుపరస్తుంది.

బీఎస్ ప్రమాణాలకు మూలం ఏమిటి?
-ఈ బీఎస్ ప్రమాణాలు యూరో నియమాలకు అనుగుణంగా రూపొందాయి.

భారత్ స్టేజ్ ప్రమాణాల ప్రస్తుత పరిస్థితి ఏంటి?
-దేశంలో భారత్ స్టేజ్ ప్రమాణాలను కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ బోర్డు నిర్ణయిస్తుంది (ఇది కేంద్ర వాతావరణ మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో ఉంటుంది).
-దీని ప్రకారం ఈ ప్రమాణాలను మొదటిసారిగా 2000 సంవత్సరంలో మార్చారు.
-అలా సమయానుగుణంగా ప్రస్తుతం 33 పట్టణాల్లో బీఎస్-IV నియమాలు మిగతా పట్టణాల్లో బీఎస్-III ప్రమాణాలను అమలుచేస్తున్నారు.
-దేశంలో ఇతర ప్రాంతాల్లో కూడా ఏప్రిల్ 1 నుంచి బీఎస్-IV వాహనాలనే విక్రయించాలని సుప్రీంకోర్టు ఆదేశించింది.

భారత్ స్టేజ్ ప్రమాణాల చరిత్ర
-1991- దేశంలో మొదటిసారిగా వాహనాల ఉద్గారాలపై పరిమితులను విధించారు.
-1996- వాతావరణ నియమాలకు అనుగుణంగా మొదటిసారి చమురు నియమాల గురించి ఒక నోటిఫికేషన్ వెలువడింది.
-2000- 1996లో వెలువడిన నియమాలకు మరికొన్ని జోడించి 2000లో బీఎస్-I పేరుతో వెలువరించారు.

మషేల్కర్ కమిటీ (2002)
-2002లో ఏర్పాటైన మషేల్కర్ కమిటీ దేశంలో వాతావరణ కాలుష్యాన్ని వివిధ ఫేజ్‌లలో ఎలా తగ్గించాలో కొన్ని సూచనలు చేసింది.
-దేశంలో కార్బన్ మోనాక్సైడ్, హైడ్రో కార్బన్, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్, పర్టిక్యులేట్ మ్యాటర్, సల్ఫర్ ఏ స్థాయిలో ఉండాలో కూడా కొన్ని కీలక సూచనలు చేసింది.
-2003 : జాతీయ మోటార్ ఇంధన విధానంను ప్రకటించారు. దానికోసం ఒక రోడ్‌మ్యాప్‌ను కూడా రూపొందించారు. దీని ప్రకారం 2005 ఏప్రిల్ నుంచి 13 పెద్ద పట్టణాల్లో బీఎస్-3 ప్రమాణాలు, మిగతా ప్రాంతాల్లో బీఎస్-2 ప్రమాణాలు పాటించాలని నిర్ణయించారు.
-2010 : ఫైవిధంగానే 2013 ఏప్రిల్ నుంచి 13 పెద్ద పట్టణాల్లో బీఎస్-4 ప్రమాణాలు, మిగతా ప్రాంతాల్లో బీఎస్-3 ప్రమాణాలను నిర్ణయించారు.

-2012: కేంద్ర ప్రభుత్వం సౌమిత్రాచౌదరి ఆధ్వర్యంలో ఒక కమిటీని వేసి జాతీయ మోటార్ ఇంధన విధానాన్ని, మిషన్‌ను 2025 ముసాయిదాను తయారు చేయమని కోరింది.
-2014 : సౌమిత్రచౌదరి 2014 మేలో తమ నివేదికను సమర్పించారు. అదే నివేదికలో భారత స్టేజ్-IV, స్టేజ్-V మొదలైన ప్రమాణాలను ఫేజ్ పద్ధతిలో ఎలా అమలుచేయాలో వివరించి అది అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకనుగుణంగా ఉండటానికి ఒక రోడ్‌మ్యాప్‌ను కూడా రూపొందించింది. ఈ రోడ్ మ్యాప్ ప్రకారమే ఇప్పుడు 33 పట్టణాల్లో బీఎస్-4 ప్రమాణాలు అమలవుతున్నాయి. వాస్తవంగా ఉన్న కేంద్ర మోటార్ వాహనాల ఇంధన విధానం ప్రకారం..
-2017 వరకు బీఎస్-4 వాహనాలను దేశమంతా వాడాలి.
-2020 వరకు బీఎస్-5
-2024 వరకు బీఎస్-6 వాహనాలను వాడాలని ఒక రోడ్‌మ్యాప్‌ను రూపొందించారు.

ప్రస్తుత పరిస్థితి
-బీఎస్-4 వాహనాల ఇంధనం ఉత్పత్తి, సరఫరా చేసే స్థాయిలో ఫిల్లింగ్ స్టేషన్‌లుకానీ, మౌలిక సదుపాయాలు లేనందున కేవలం 33 పట్టణాల్లో బీఎస్-4ను, మిగతా ప్రాంతాల్లో బీఎస్-3ని అమలు చేస్తున్నారు.
-సుప్రీంకోర్టు తాజా తీర్పు ప్రకారం మిగతా ప్రాంతాల్లో కూడా 2017 ఏప్రిల్ నుంచి బీఎస్-4 ప్రమాణాలను అమలుపరుస్తున్నారు.
-అదేవిధంగా 2020 లోపల ఉపయోగించాల్సిన భారత్‌స్టేజ్-Vను విస్మరించి డైరెక్ట్‌గా భారత్‌స్టేజ్-VI ప్రమాణాలను అమలుపర్చాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది.
-దీని ప్రకారం సల్ఫర్ పరిధిని తగ్గించి ఇంజిన్ సామర్థ్యాన్ని పెంచి ఇతర కాలుష్య ఉద్గారాలను తగ్గించి వాతావరణ కాలుష్యాన్ని వీలైనంత తగ్గించి ప్రజారోగ్యాన్ని పెంచాలని ప్రభుత్వం భావిస్తుంది.

భారత్‌స్టేజ్-IV ప్రమాణాల అమలులో ఎదురయ్యే సవాల్లేంటి?
-భారత స్టేజ్-IV అంటే యూరో 14కి సమానం. అయినా ఇప్పటికీ వివిధ దేశాల్లో యూరో-VIని అమలు చేస్తున్నారు. అంటే ఇతర దేశాల విధానాల్ని మనం గమనిస్తే భారత్ స్టేజ్-IVని సులభంగానే అమలుచేయవచ్చు.
-ఇంజిన్‌లో తగుమార్పులు చేయాలి.
-వాహన డిజైన్లలో తగు మార్పులుచేయాలి. ఉదా : హెడ్‌లైట్ స్విచ్ బీఎస్-4 వాహనాల్లో ఉండదు.
-ఈ ప్రమాణాలను అందుకోవాలంటే బీఎస్-4కి వెళ్లే లోపల వాహన ఉత్పత్తిదారులపై రూ. 70,000 నుంచి రూ. 1,50,000 కోట్ల భారం అదనంగా పడే అవకాశం ఉంది. అది పరోక్షంగా వినియోగదారులపైనే పడవచ్చు.

-పర్టిక్యులేట్ మ్యాటర్ (పీఎంను) తగ్గించాలంటే వాహనాల్లో డీజిల్ పర్టిక్యులేట్ ఫిల్టర్లను పెంచాలి.
-కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి ఇంకా ఉన్నతమైన ప్రమాణాలతో, విడిభాగాలతో వాహనాలను తయారుచేయాల్సి ఉంటుంది.
-ఇంకా బీఎస్-3 నుంచి బీఎస్-4కి మారిన తర్వాత అంతే మొత్తంలో అంతే ప్రమాణాల స్థాయిలో ఇంధనాన్ని ఉత్పత్తి చేసే సామర్థ్యంతో ఇప్పుడు ఇంధన పరిశ్రమ సిద్ధంగా ఉందా? లేదా అనేది కూడా సందేహమే.

యూరో నియమాలు
-ఈ యూరో నియమాలు ఒక వాహనం నుంచి ఎంత మొత్తంలో కాలుష్య ఉద్గారాలు వెలువడాలన్న నియమాన్ని, పరిధిని నిర్ణయిస్తాయి.
-కాలుష్య ఉద్గారాలు అంటే- కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్, సల్ఫర్, సస్పెండెడ్ పర్టిక్యులేట్ మ్యాటర్.
-యూరో నియమాల పరిధి కాలుష్య ఉద్గారం చేసే వాహనాన్ని అమ్మాలి.
-దేశంలో ఈ యూరో నియమాలనే భారత్ స్టేజ్ ప్రమాణాల పేరుతో సమయానుగుణంగా అమలు చేస్తున్నారు.

బీఎస్-IV అంటే?
-యూరో నియమాలు 4కి అనుగుణంగా ఈ బీఎస్-IV నియమాలు ఉంటాయి. దీని ప్రకారం వాహనం ఇంజిన్, వేగం, దాని కాలుష్య ఉద్గారాల పరిధిలో మార్పులు తెచ్చి వాహనాన్ని ఉత్పత్తి చేయాలి.
-ఈ కాలుష్య ఉద్గారాల పరిధిలో కార్బన్ మోనాక్సైడ్, కాల్చని హైడ్రో కార్బన్‌లు, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్, పర్టిక్యులేట్ మ్యాటర్‌లు ఎంత పరిధిలో వెలువడాలో ఈ బీఎస్-IV నిర్దేశిస్తుంది.
-అంటే బీఎస్-IIIలో వెలువడిన సల్ఫర్ కంటే బీఎస్-IVలో వెలువడే సల్ఫర్ పరిధి తక్కువగా ఉంటుంది. అలా అది వాతావరణ కాలుష్యాన్ని తగ్గిస్తుంది.

కేంద్ర కాలుష్య నియంత్రణ బోర్డు
-ఇది ఒక చట్టబద్ధ సంస్థ
-ఇది వాతావరణ, అడవులు, వాతావరణ మార్పులు మంత్రిత్వ శాఖ ఆధ్వర్యంలో ఉంటుంది.
-ఇది దేశంలో ఉన్నత సాంకేతిక విభాగం
-ఇది 1974 నీరు (నివారణ మరియ కాలుష్య నియంత్రణ) చట్టం ప్రకారం ఏర్పడింది.
-సీపీసీబీ నీరు కాకుండా 1981-గాలి చట్టం నియమాలను కూడా అమలుపరుస్తుంది.
-ఇంకా 1986 వాతావరణ చట్టానికి అనుగుణంగా సాంకేతిక సలహాలను క్షేత్రస్థాయిలో వివిధ చట్టాల అమలుకు సహకరిస్తుంది.
-ఇది రాష్ట్రస్థాయి కాలుష్య నియంత్రణ మండలిలో సమన్వయం ఏర్పరుస్తూ వాటికి సాంకేతిక సమస్యలను అధిగమిస్తూ కాలుష్య నియంత్రణకు తోడ్పడుతుంది.
-ఇది కేంద్ర ప్రభుత్వం నియమించే చైర్మన్ ఆధ్వర్యంలో పనిచేస్తుంది. ప్రస్తుత చైర్మన్ ఎస్‌పీ సింగ్ పరిహార్, ఐఏఎస్
-దీని కేంద్ర కార్యాలయం ఢిల్లీలో ఉంది. ఏడు జోనల్ కార్యాలయాలు, ఐదు ల్యాబ్‌లు ఉన్నాయి.
-1999లో సుప్రీంకోర్టు దేశంలోని అన్ని బీఎస్-I, బీఎస్-II లేదా యూరో నియమాల ప్రకారం కాలుష్య ఉద్గారాలను వెల్లడించాలని తీర్పు ఇచ్చింది. దీనికనుగుణంగా బీఎస్-I, బీఎస్-II ప్రమాణాలను 2000లో అమలు పరిచారు.